حمام کردن بیمار و سالمند مبتلا به دمانس چگونه است؟

مراقبت از سالمند

حتی فکر حمام کردن بیمار مبتلا به دمانس در مراحل اول و بعضاً میانی بیماری، مو بر تن

مراقب راست می کند! مشاجره لفظی، گریه و زاری بیمار، و درگیری به ظاهر غیر قابل اجتناب،

یک روز آرام را به سمت فاجعه می برد. متاسفانه به دلیل عصبانیت مراقب، نمونه های

بسیاری هم از فحاشی، درگیری فیزیکی، و آزار سالمند گزارش شده است.

لزوم حمام کردن از دید مراقب

بهداشت فردی بسیار مهم است. مراقبین می دانند که حمام نکردن، عامل بوجود آورنده انواع

مشکلات مراقبتی از جمله حساسیت های پوستی، عفونت های مجاری ادراری، بوی بد بیمار

و مانند آن است. در اثر حمام نکردن، کیفیت زندگی بیمار پایین می آید و بار مراقبت را بشدت

افزایش می دهد. با توجه به این دلایل، مراقب معمولاً با همه ی مشکلات حمام کردن بیمار

کنار می آید.

دلایل حمام نکردن از دید بیمار

نقطه نظر بیماران مبتلا به دمانس با دید پرستار کاملاً متفاوت است. قدم های منطقی مورد

نیاز برای حمام کردن از جمله برنامه ریزی، آماده کردن وسایل، و ترتیب انجام مراحل عمل

حمام کردن، بتدریج از توان بیمار خارج می شود. کاری که قبلاً برای او بسیار دلچسب و آرامش

بخش بود و بدون فکر کردن انجام میداد، به کاری زائد و پردردسر تبدل می گردد. به دلیل اینکه

منطق معمولاً با دمانس سازگاری ندارد، پس سعی برای قانع کردن بیمار کاری بیهوده است.

دلایل حمام نکردن از دید بیمار به دو دسته فیزیکی و روانی تقسیم می شوند:

مشکلات فیزیکی حمام کردن
آیا حمام سرد است؟
آیا ریختن آب بر سر بیمار باعث ترس و وحشت او می شود؟
دوشهای تلفنی و سیار کم صدا تراز دوشهای دیواری هستند. آیا صدای بلند دوش بیمار را

ناراحت می کند؟
آیا زمین لیز است و بیمار از افتادن ترس دارد؟
استفاده از شیرهای مخلوط برای بیمار آسانتر است. آیا تنظیم حرارت آب برای او مشکل است؟
آیا بیمار از درد و ناراحتی دیگری رنج می برد؟

مشکلات روانی حمام کردن
آیا بیمار باور دارد که به تازگی حمام کرده و نیازی به تکرار آن ندارد؟
آیا به دلیل نگرانی در انجام درست مراحل حمام کردن، بیمار اضطراب دارد؟
آیا بیمار از تنهایی می ترسد؟
آیا بیمار به افسردگی دچار است و در نتیجه به انجام هیچ کاری تمایل ندارد؟
آیا درآوردن لباس در بیمار احساس آسیب پذیری ایجاد می کند؟
حمام کردن یک فعالیت کاملاً خصوصی است. آیا همراهی مراقب برای بیمار نا خوشایند است؟

حمام کردن را به عملی آرام بخش تبدیل کنید

حمام را آماده کنید. اطمینان حاصل کنید حمام گرم است. حرارت آب گرم منزل را طوری

تنظیم کنید که امکان سوختن پوست بیمار با آب داغ وجود نداشته باشد. وسایل خطرناک

مانند تیغ را از دسترس دور کنید. مقاله ایمن سازی منزل ۴ – حمام را مطالعه کنید.

بهترین زمان، یعنی زمانی که بیمار خسته نیست و بیشتر همکاری می کند را برای حمام

کردن انتخاب کنید. اگر بیمار اضطراب دارد و با حمام کردن و سالمند به شدت مخالف است، این کار

را به وقت دیگری موکول کنید.
هر قدم را قبل از انجام آن به آرامی به بیمار آگهی دهید. از جملات کوتاه و احترام آمیز

استفاده کنید. موزیک دلخواه او را برایش پخش کنید یا آهنگ های آشنا را با هم زمزمه کنید.

حوله یا وسیله دیگری را در دستان بیمار قرار دهید که به چیزی مشغول باشد. بیمار ممکن

است به دلیل نگرانی یا سردرگمی دست مراقب را بگیرد و انجام عمل حمام کردن مختل شود.
جایزه ای برای حمام کردن تعیین کنید مثلاً گردش با ماشین یا خوردنی مورد علاقه بیمار.
همه وسایل را از قبل آماده کنید تا مجبور نشوید بیمار را تنها بگذارید. توجه شما باید صد

درصد به امر حمام کردن بیمار معطوف باشد.

با بیمار به احترام رفتار کنید

به گفتگوی آرام، جملات کوتاه، و احترام آمیز مراقبی که آماده حمام کردن عزیزش است توجه نمایید:

« امروز روز حمام است. من حمام و وسایل را آماده کرده ام. آب گرمکن روشن است. بخاری

را روشن کرده ام. حوله و لباس و صابون آماده است. فقط من و شما را کم دارد. باید حمام

کنیم و بوی خوب بدهیم. امروز ناهار را بیرون می خوریم. در رستوران دلخواه شما. » پس از

گفتن هر جمله کمی مکث کنید تا بیمار کاملاً متوجه شود.

توجه داشته باشید که نظافت شخصی و حمام کردن  سالمند یک امر خصوصی است و ممکن است

انجام آن در حضور مراقب برای بیمار ناخوش آیند باشد. می توانید موقع درآوردن لباس و

حمام کردن، بیمار را کاملاً لخت نکرده و اندام او را با حوله ای بپوشانید.
اگر بیمار تمایل دارد با لباس وارد حمام شود به او سخت نگیرید. با خیس شدن لباس ها

می توانید به آرامی آنها را از تن او خارج کنید.
اگر بیمار توان انجام بعضی از مراحل حمام کردن را دارد، به استقلال او احترام بگذارید و اجازه

دهید خودش آنها را انجام دهد. برای راهنمایی می توانید از روش «به من نگاه کنید» استفاده نمایید.
از فرصت استفاده کرده تمام بدن بیمار را پس از حمام کردن کنترل کنید. جراحات پوستی، نقاط

قرمز که ممکن است شروع زخم بستر باشد، و حساسیت پوستی بویژه اگر بیمار به بی اختیاری

مبتلا است، باید مورد توجه دقیق قرار گیرد.
حوله را روی پوست بگذارید و بردارید و از کشیدن آن به پوست بیمار پرهیز کنید. پوست بیمار و سالمند

بسیار شکننده است و با کوچکترین کشش ممکن است پاره شود.
در زمان پوشاندن لباس، بیمار را در صندلی بنشانید. از کرم نرم کننده پوست و پودر بچه در محل هایی

که پوست او روی هم قرار می گیرد مانند زیر شکم و زیر سینه استفاده کنید.

پرستاری از سالمند |مراقبت از والدینی که کمک قبول نمی‌کنند چگونه است؟

ر

وقتی والدین از دریافت کمک خودداری می‌کنند چه کنیم؟

هنگامی که شرایط زندگی شما تغییر می کند و پدر یا مادر  و یا سالمند شما برای انجام کارهای شخصی

نیاز به کمک دارند، مسئولیت شما ممکن است کمی دشوار شود. معمولا در ابتدا قبول نمی‌کند

که پرستار در منزل به آنها در اموری کمک کند که تا به حال به تنهایی و بدون نیاز به کمک

دیگران انجام میداده اند.

برای آنها توهین آمیز خواهد بود که بگویید برای رفتن به سرویس بهداشتی باید کسی به

او کمک کند یا اینکه دیگر نباید به تنهایی استحمام کند، لباس عوض کند و یا به آنها غذا

بدهد. ابتدا شاید کمی با خشونت برخورد کنند.

آنها انتظار دارند شما در منزل به همه ی امورات رسیدگی کنید. شاید شما تنها فرزند باشید

و یا شاید خواهر و بردارتان به دور از شما زندگی کنند و در هر صورت تمامی نگاه ها به سوی

شماست.

اما باید والدین خود را آماده کنید و او را توجیه کنید که حضور یک پرستار سالمند می تواند

کمک شایانی به آنها بکند. باید به آنها بگویید که نمی توانید از پس همه کارها بربیایید و

بایدکسی که تچربه ی کار مراقبت از سالمند دارد در کنارشان باشد.

در فرهنگ قدیمی و سنتی ما والدین سالمند جدای از تخصص و تحصیلات خود و صرفا به

دلیل سن بالا قابل احترام هستند و جایگاه ویژه ای دارند و اگر احساس کنند موقیت ویژه

آنها با حضور نیروی مراقبتی و پرستار لکه دار شود با این امر مخالفت می کنند.

رفتارهای کودکانه والدین

والدین همین طور که سنشان بالا می روند کمی رفتار های کودکانه از خود بروز می دهند.

ممکن است بهانه گیر شوند. یا اینکه خیلی منطقی عمل نکنند و بخواهند حرف فقط حرف

آنها باشد. معمولا زودرنج می شوند وممکن است خیلی زود با اطرافیان قهر کنند و یا با

خشونت و فحاشی به مقابله بپردازند.

بنابراین نیاید احساس کنند هویت آنها در معرض تهدید قرار گرفته است. با آنها با استدلال

منطقی صحبت کنید. به آنها بگویید تمامی هم سن و سال‌های آنها از حضور یک پرستار

بهره می برند.

شما باید به آنها ثابت کنید که خودتان از پس کارهای او بر نمی آیید. برای مثال ممکن است

هنگام بلند کردن آنها تعادل خود را از دست بدهید و یا در حمام نتوانید کنترل کنید و به زمین

سقوط کنید.

باید از شرایط والدین خود کاملا مطلع باشید. دقت کنید به تمام امور روزانه و ضعف های

آنها را بیابید. آیا موقع غذا خوردن مشکل دارند. آیا نمی توانند لباسهای خود را تعویض کنند.

آیا فراموش میکنند داروهای خود را به موقع بخورند. برای راه رفتن نیاز به گرفتن یک تکیه گاه

دارند. حمام می توانند بروند.

وقتی شما بدانید در چه مواردی نیاز به کمک دارند بهتر می توانید آنها را قانع کنید. می توانید

توضیح دهید پرستار سالمند دقیقا در همان موارد به شما کمک می کند و قرار نیست

استقلال شما را بگیرد. او فقط در صورت درخواست شما در اتاقتان حضور می یابد و در کنار

شماست. در بقیه موارد شما خلوت خود را دارید و به صورت مستقل زندگی خواهید کرد.

هرگز به آنها به طور مستقیم نگویید که برای رانندگی کردن پیر شده اند یا نباید تنها به پیاده

روی بروند. بگذارید این امر به آرامی صورت بگیرد و وقتی ارتباط مناسبی بین والدین شما و

پرستار شکل بگیرد، کم کم خودشان ترجیح میدهند این کارها را به او بسپارند.

سالمند می توانند در خانه خود زندگی کنند.

ما معتقدیم سالمند می توانند در خانه خود زندگی کند.

یک مراقب حرفه ای پیدا کنید و به زندگی خود در منزل شخصی خودتان ادامه دهید.

مراقب سالمند به حفظ استقلال  کمک میکند. آنها انعطاف پذیر؛ حامی، آموزش

دیده و برای این کار با شور و اشتیاق اقدام می کنند. نگهداری از پدر یا مادر شما توسط

یک پرستار سالمند حرفه ای می تواند امید به زندگی را در آنها افزایش دهد.

پیری جزء جدایی ناپذیر زندگی است و تاثیر قابل توجهی بر سلامت فرد دارد. در دوره سالمندی

عوامل موثر بر سلامت عبارتند از وضعیت اقتصادی، وضعیت جامعه، زیر ساخت هایی مانند

حمل و نقل مناسب و مسکن مناسب، اما از همه این ها تاثیر گذارتر پرستار سالمند می باشد.

یک مراقب به صورت شبانه روزی وظیفه نگهداری از  را به عهده می گیرد. بنابراین

در تمام اوقات شبانه روز با وی در ارتباط است و می تواند از لحاظ جسمی و روحی تاثیر

بسزایی در سلامت سالمند بگذارد.

پرستار سالمند باید به صورت مداوم اطلاعات و مهارت های خود را به روز کند. با مطالعه مستمر

و همچنین استفاده از آموزش های گوناگون می تواند خود را همگام با نیازهای سالمندان و

خانواده ها جلو ببرد.

علاقه مندان به کار پرستاری از سالمند باید از طریق یک موسسه پرستاری معتبر و دارای مجوز

اقدام به ثبت نام نماید. موسسات پرستاری با دریافت مدارک هویتی و تضامین لازم و همچنین

ارائه آموزشهای اولیه، افراد را روانه بازار کار می کنند.

وظایف

وظایف مراقب و پرستار سالمند با توجه به میزان تحصیلات و تجربه آنها و همچنین با توجه به

نیاز سالمند متفاوت می باشد.

وظایف ممکن است شامل کمک های اولیه مانند کمک به حمام رفتن، لباس پوشیدن، بالا و

پایین رفتن از روی تخت خواب، همراهی در راه رفتن و استفاده از صندلی چرخدار باشد.

همچنین پرستار در صورت صلاحیت علمی میتواند علائم و نشانه های حیاتی بیمار را چک کند

و به پزشک اطلاع دهد. علاوه بر این پرستار می تواند مصرف داروها را مدیریت نماید و به بیماران

در زمینه اختلالات بی خوابی، عصبی، پرخاشگری و آلزایمر کمک کند. تمامی اینها در گرو داشتن

اطلاعات و تجربه کافی می باشد. در صورتی که فرد دارای مدرک بهیاری و پرستاری باشد می تواند

وظایفی از جمله گاواژ، سونداژ، تزریقات و … را نیز انجام دهد.

روابط پرستار و سالمند

روابط پرستار و سالمند بر پایه احترام متقابل، اعتماد، حساس بودن به خود و دیگران، لذت بردن

از کمک کردن به دیگران شکل می گیرد.

این رابطه زمانی به شکل احسن اتفاق می افتد که روابط کلامی موثر و تعامل عملی بین

پرستار و سالمند صورت بگیرد.

پرستار باید در جلسه اول خود را با نام کوچک به سالمند معرفی کنید. یک دستاورد در جلسه

اولیه می تواند زمینه ساز اعتماد و احترام باشد.

درآمد مراقب سالمند

مراقبت از سالمند از آن دسته مشاغل است که با توجه به حساسیت های شغلی فراوان، به

نسبت دیگر افراد، درآمد مناسبی دارند. البته میزان این درآمد بستگی به ساعات کاری و شرح

وظایف شغلی مراقب و یا پرستار دارد. برای بالا بردن درآمد سعی کنید دوره های مختلف مانند

دوره کمک های اولیه را بگذرانید تا با توانایی های بیشتر حقوق بالاتری دریافت نمایید.

مراقبت از سالمند با حوصله و مهربانی

افراد در دوره سالمندی معمولا کم کم به زوال عقل مبتلا می شوند. در این حالت ممکن

است زودتر از حالت عادی هیجان زده شوند. کارهای خود را نیمه تمام رها می کنند و

یا کاری میکنند که به خودشان و دیگران آسیب می زند.

مراقبین در این شرایط باید درک کنند که این رفتار سالمند به دلیل لجبازی نیست و نتیجه

طبیعی زوال عقل است. باید علل احتمالی آن را کشف کنند و تا جایی که ممکن است

آنها را بکاهند. سالمند باید از لحاظ فیزیکی و عاطفی رضایت داشته باشد.

پرستار سالمند باید بررسی کند که آیا سالمند درد می کشد و یا دچار بی خوابی مزمن

می باشد؟ آیا عکس العمل های پرستار سالمند به تشدید وضعیت کمک میکند؟ آیا

چیدمان خانه و وسیله های مورد نیاز  به نحوی است که حواس پرتی را روز به روز

بیشتر می کند؟

در دوره سالمندی تغییرات بسیاری در رفتار ایجاد می شود که برخی از آنها می تواند

نگران کننده باشد.

تقریبا تمام افراد که به زوال عقل یا آلزایمر دچار می شوند این تغییر رفتار را به صورت مشهود

نمایش می دهند. دلایل مختلفی موجب این امر می شود. مثلا ممکن است از قضیه ای عصبانی

شوند زیرا دلیل به وقوع پیوستن آن اتفاق را نمی دانند. واکنش های هیجانی افراطی دارند زیرا

وقایع را به خوبی درک نمی کنند و نمی توانند آنها را تجزیه و تحلیل کنند. آنها نمی توانند احساسات

خود را کنترل کنند و به دلیل محیط زندگی نامناسب از انجام کارهای شخصی خودشان باز می مانند،

بنابراین عصبی و پرخاشگر می شوند. پرستار سالمند باید ریشه تمامی احساسات اعم از

خوشحالی بی دلیل و یا بیش از حد، عصبی شدن، فریاد کشیدن و یا قهر کردن سالمند را شناسایی

کند و قبل از این واکنشهای هیجانی با رفتار مناسب سالمند را آرام نگه دارد.

مراقبت از سالمند

مراقبت از سالمند در منزل احتیاج به توانایی و صبر و حوصله فراوان پرستار دارد. پرستار سالمند

باید بتواند رفتار های نگران کننده را از رفتارهای عادی ولی اذیت کننده تفکیک کند. برخی رفتار های

نگران کننده احتیاج به درمان دارویی دارند که باید زیر نظر متخصص فرایند درمان آغاز شود، در صورتی

که بسیاری از رفتارهای مبتلا به زوال عقل با رفتار مناسب از سوی شخص یا اشخاصی که

وظیفه مراقبت از  را به عهده گرفته اند، کنترل می شود.

شما به عنوان یک مراقب باید رفتارهایی که موجب آسیب رسیدن به سالمند و یا اطرافیان می شود

را شناسایی و مدیریت کنید تا به مرحله بحرانی و شروع فاجعه نینجامد.

برای هر رفتار مخاطره آمیز باید راه حلی جداگانه بیابید. هر خشونتی که رخ  می دهد باید مشخص شود

به دلیل در نظر گرفته نشدن کدام نیاز می باشد. و برای پیشگیری از آن به نیاز سالمند توجه ویژه شود.

هر چقدر رفاه سالمند بیشتر باشد احتمال خشونت کاهش می یابد. محیط زندگی امن و راحت و با

امکاناتی که پاسخگوی نیازهای وی باشد، احساس توانمندی به او می دهد و باعث می شود کمتر به

اطرافیان وابسته باشند، همین امر از وقوع عکس العمل های خشونت آمیز جلوگیری می کند.

باید برای سالمند سرگرمی ها و فعالیت هایی که به او احساس زندگی بدهد ایجاد کرد تا از قدرت

محدود خودش استفاده کند و به او حس توانمندی بدهد.

زوال عقل باعث رفتار های عجیب و غریب می شود ولی لزوما همه آنها خطرناک نمی باشد. برای مثال

ممکن است  لباسهای خود را برعکس بپوشد و یا هنگام غذا خوردن غذا را روی میز بریزد، هیچ

کدام از این رفتار ها خطر ساز نیستند بنابراین نباید پرستار  سعی کند تمامی رفتارهایی که برای

یک بیمار آلزایمری عادی تلقی می شود را اصلاح کند، تذکر مداوم و آموزش های پی در پی احساس

سرخوردگی و ناتوانی میدهد و در نهایت باعث خشونت رفتاری می گردد. جهت نگهداری از سالمند

 آلزایمری می بایست با صبر و حوصله تمام رفتارهای او را رصد کرد و مراقب باشیم با رفتارهای نامهربانانه

انرژی منفی به سالمند انتقال ندهیم ونگهداری از سالمند در منزل را به پرستاران مجرب هومینو بسپارید.

مقابله با سالمندان عصبانی

هر مراقب با تجربه یا پرستار سالمند می داند که سالمندان روزهای خوب و بد خود را دارند.

نوسانات خلقی ناشی از نارضایتی، کاهش سلامتی، استرس، درد و از دست دادن شان و

منزلت، باعث می شود به آسانی افراد خانواده و یا پرستار خود را در حضور دیگران آزار دهند.

مراقبت از سالمند در منزل در چنین شرایطی می تواند وظیفه ای خطیر و گاهی سخت باشد

که نیاز به صبر و حوصله و تجربه بالا دارد.

با در نظر گرفتن احساسات سالمند و فشار های عاطفی و عصبی آنها، بیشتر می توان با صبر

و همدلی روزهای بد را تحمل کرد و در کنار سالمند بود. در این جا می توانید چند مرحله ساده

که به شما آموزش می دهد در مقابله با عصبانیت سالمند چگونه بخورد کنید را مطالعه کنید

تا وقتی به عنوان مراقب سالمند و پرستار سالمند مشغول به کار هستید به حفظ سلامت

خود کمک نمایید.

آشفتگی احساسی در سالمندان

ویژگیهای نامطلوب شخصیت ما نیز همانند خود ما رشد می کنند، بنابراین در دوران سالمندی

تمام ویژگیهای منفی دوران جوانی با شدتی بیشتر بروز می نماید. برای مثال فردی که در دوره

جوانی به آسانی عصبانی میشود در دوره سالخوردگی با میزان بیشتری عصبی می شود.

هدف این خشونت های رفتاری و کلامی معمولا مراقب یا پرستار سالمند می باشد. توجه به

این قضیه که علاوه بر آلزایمر و زوال عقل ریشه بسیاری از ناملایمتی های رفتاری سالمندان

در کودکی و جوانی آنها می باشد، نحوه برخورد مراقب را تغییر می دهد.

چگونگی مقابله با خشم

اولین قدم برای مقابله با این مشکل این است که نباید احساسات منفی و رفتار مرتبط با آن

را خصومت شخصی قلمداد کنیم. درد و بیماری موجب می شود سالمند به شیوه ای نا مطلوب

عمل کند و همین می تواند بهانه ای شود که مراقب از وظایف خود کوتاهی کند.

بهترین راه برای کاهش تنش ها ارتباط برقرار کردن با سالمند است. معمولا افراد می توانند

با دوستان و کودکان خود را جع به موضوعات مختلف صحبت کنند ولی برای ارتباط برقرار کردن

با سالمندان دچار مشکل می شوند. یک ارتباط مثبت با سالمندان می تواند بسیاری از رفتارهای

نامناسب را کاهش دهد. باید با او صحبت کنید. صحبت کردن راجع به دغدغه ها و مشکلات و

نیازهای سالمند می تواند از استرس های او بکاهد.

زیان خشونت آمیز

زبان خشونت آمیز می تواند یک مسئله پیچیده تر باشد. به خصوص زمانی که مخاطب مراقب

باشد که نسبتی با سالمند ندارد و یا وقتی پای کودکان در میان باشد. این ناهنجاری ها معمولا

ناشی از زوال عقل و آلزایمر می باشد. با توجه به اینکه درمان خاصی برای این مشکل وجود ندار،

شاید بهترین کار این باشد که حواس خود را پرت کنید. هنگامی که سالمند شروع به فحاشی می کند،

سعی کنید به مسائل دیگری ذهن خود را معطوف کنید.

هذیان گفتن ها

سالمندی که از او مراقبت می کنید ممکن است مبتلا به اختلال هذیان گویی باشد. سالمندان

به دلیل توهم های شدید از اختلالات روانی رنج می برند که این موضوع می تواند برای شما

غیر قابل تحمل شود. در این زمینه حتما با پزشک مشورت کنید و در مورد مصرف داروها دقت

زیادی کنید. این داروها به هیچ وجه نباید تغییر کنند. پارانوئید نتیجه بیماری آلزایمر می باشد.

در این موارد بهترین راه برای حل مشکل پارانوئیدی این است که سعی کنید آرامش خود را

حفظ کنید و اعتماد به نفس خود را تقویت نمایید. شما به طور کلی نمی توانید به سالمند

خود ثابت کنید چیزی را که تجربه کرده است واقعی نیست و او دچار توهم شده است، بنابراین

از بحث های بی نتیجه پرهیز کنید که موجب ناراحتی و عصبانیت سالمند می شود.

در هر صورت اگر احساس می کنید سالمند از شما سوء استفاده می کند و یا ممکن است در

معرض آسیب فیزیکی قرار بگیرید حتما از مشورت یک مشاور خبره در این زمینه بهره ببرید و از

او کمک  بخواهید، به یاد داشته باشید هر چه بیشتر مهارت کسب کنید، محیط امن تر و شادتری

را برای خود و سالمند تحت مراقبت خود فراهم خواهید کرد و برای نگهداری از سالمند در منزل

از ما کمک بخواهید