دیالیز:
روشی است که برای خارج ساختن مایعات و فراورده های زائد اورمیک از بدن استفاده می شود
و به دو نوع دیالیز خونی و صفاقی دسته بندی می شود . که ما فقط دیالیز خونی را مورد بررسی قرار می دهیم.
دیالیز خونی : این بیماری در نارسایی مزمن کلیه (CRF) Cronic Renal Failure اتّفاق می افتد که در
آن ۸۰-۹۰ درصد بافت کلیه از بین می رود . در این حالت توانایی بدن برای حفظ تعادل آب و الکتولیت ها و
وضعیّت شیمیایی بدن مختل می شود . در نهایت به اوره کشنده
( احتباس مقدار زیادی اوره و سایر مواد نیتروژنی در خون ) منجر می شود .
علل ایجاد کننده CRF عبارتند از گلومرولونفریت ، دیابت شیرین ، افزایش فشار خون کنترل نشده ،
کلیه پلی کیستیک ، پیلونفریت و انسداد مجاری ادراری .
علائم : بارزترین علائم آن روی سیستم عصبی است که باعث لتارژی ( خواب آلودگی ) ،گیجی ، ….،تشنّج و… می شود .
همچنین روی سیستم گوارشی ( باعثیا اشتهایی ، تهوع و …) ، سیستم قلبی عروقی
( هیپرولمی ، ادم ، افزایش فشارخون ، ctlf و …) ، سیستم خون ساز ( باعث آنمی ، لکوسیتوز و … )
سیستم عضلانی ( باعث اختلالات بیشتر در اثر کاهش دفع فسفر و کاهش جذب کلسیم از
روده می باشد که شامل درد در استخوان و مفاصل می باشد ) سیستم ادراری
( کاهش برون ده ادراری ، کاهش وزن مخصوص ادرار ، پروتئین اوری و …)
سیستم ریوی ( تنگی نفس ،……..و…) سیستم تناسلی ( نازایی ، کاهش میل جنسی ،
ناتوانی جنسی و اختلال در قاعگی و … ) و پوست ( رنگ پریدگی ، خارش بسیار شدید …) .
CRF ممکن است به تدریج و در طی چندین سال و یا بدنبال یک حمله که بیمار نتواند از آن رهایی
وبهبود یابد ، ایجاد شود . بیماری بر شغل فرد نیز تأثیر می گذارد فرد باید هرهفته به مدّت سه یا
چهاربار و هر بار چهار تا پنج ساعت و حتی کل روز دیالیز شود و این باعث می شود فرد نتواند کارهای
خود را به درستی انجام دهد .
نکات آموزشی :
-مراقبت از فستیول شریانی _ وریدی : از این روش برای دستیابی به عروق خونی جهت دیالیز خونی
دراز مدّت استفاده می شود .در این روش یک سرخرگ را به سیاهرگ وصل می کنند ، چون سیاهرگ
سطحی تر ولی فشار کمتری دارد سرخرگ را به آن وصل می کنند زیرا سرخرگ فشار خون بیشتری دارد .
توصیه می شود در چند روز اول پس از عمل ، اندام مربوطه بالاتر از تنه گذاشته شود .
از اقداماتی که جریان خون وریدی در بازوی مربوطه را محدود می کند ( مانند پوشیدن لباسهای تنگ و زیورآلات )
خودداری گردد . تا بهبودی مححل برش فستیول (۱۰-۱۴ روز پس از جراحی ) از بلند کردن اجسام سنگین با اندام
مربوطه و یا قرار دادن کیف سنگین بر دوش خودداری شود .در صورت بروز علائم ……دست
(درد در حین فعالیّت ، درد در هنگام استراحت ، ایجاد زخم های غیر قابل درمان و سردی دست )
فوراً به پزشک مراجعه شود . در صورت بروز علائم عفونت در فستیول ( مانند قرمزی ،تورم حساسیّت ، ترشح )
فوراً به پزشک مراجعه شود . توصیه می شود محل خشک و تمیز نگه داشته شود .
از اعمال فشار زیاد و یا نفوذ اجسام تیز به داخل آن خودداری شود . جهت اطمینان از باز بودن فستیول توصیه می شود
با قرار دادن اطمینان از باز بودن فستیوال توصیه می شود با قراردادن انگشت به آرامی روی فستیوال، عبور خون،
( به صورت احساس نبض موجی شکل و لرزش ) کنترل شود.
به منظور جلوگیری از بروز لخته در فستیوال توصیه می شود از پوشیدن لباس های تنگ در بالا و روی محل
فستیوال ، خوابیدن روی دست دارای فستیوال، بستن تورنیکت یا کاف فشارسنج در دست دارای فستیوال
اجتناب شود. خون گیری از این عضو نباید انجام شود و همچنین این عضو نباید به صورت مداوم بی حرکت بماند.
توصیه می شود از به کار بردن تیغ برای زدودن مو در عضو دارای فستیوال اجتناب شود از کنترل پوسته های زخم
پرهیز شود و برای برجسته شدن عروق فستیوال انجام ورزش های زیر به بیمار و خانواده وی آموزش داده شود.
· دست پائین تر از قفسه سینه قرار گیرد.
· بیمار توپی قابل ارتجاع در دست قرار داده و با فشار آن را باز و بسته نماید .
این کار را ۲۰ بار انجام دهد و سپس استراحت نماید این کار را چندین بار انجام دهد.
· مراقبت از شانت شریانی – وریدی : عنصری که شانت گذاشته شده برای ۱۰ روز ثابت و
بی حرکت باشد تا زخم التیام یابد در صورتی که شانت در پا باشد توصیه می شود برای جلوگیری از
فشار پتو بر روی پا از یک مکان فلزی استفاده شود عضو بالاتر از سطح بدن قرار گیرد تا ورم از بین رود
برای بالا بردن گردش خون انتهاها توصیه می شود عضوی که شانت دارد گرم نگه داشته شود
توصیه می شود به منظور پیشگیری از خونریزی زیاد در حین پاره شدن شانت دو گیره در دسترس باشد
تا به محض پارگی شانت دو سر لوله شانت کلمپ شود سه روز بعد از شانت به بیمار توصیه می شود ک
ه در صورتی که بیمار همودیالیز شود برای هپارینه کردن شانت به واحد دیالیز مراجعه نماید توصیه می شود
محل عمل از نظر خونریزی کنترل شود باز بودن مجرای شانت باید مکرراً از طریق لمس شانت
(احساس لرزش در زیر انگشتان) کنترل گردد. محل شانت از نظر عفونت (شانت منبع بالقوه عفونت است )
کنترل شود. در صورت بروز هرگونه علائم مربوط به عفونت مانند درد یا قرمزی ، تورم، و یا گرمی بیش از حد
در ناحیه شانت فوراً به پزشک مراجعه شود.
