کاربرد رادیولوژی

رادیولوژی چیست؟

رادیولوژی دارای دستگاهی است برای تشخیص یا در مان نواحی از بدن که دچار اختلال می باشد. این دستگاه با تابش اشعه ایکس بر اعضای بدن درون بدن را قابل مشاهده کرده و در صورت وجود بیماری آن راتشخیص می دهد. دستگاه رادیولوژی از لامپی تشکیل شده که دارای اشعه ایکس می باشد. برای تصویربرداری از اعضای بدن با بازویی که به پایه ی دستگاه متصل می باشد، اشعه ایکس را منتشر می کند . بر اساس کاربرد رادیوگرافی شکل این دستگاهها متفاوت می باشد. مثلا در رادیوگرافی ساده، تصویربرداری بدون دخالت مواد خارجی در بدن انجام می شود که از دقت کافی در بررسی دقیق اعضای بدن برخوردار نمی باشد.  در رادیوگرافی با مواد کنتراست، از مواد خارجی در تشخیص دقیق اعضای بدن استفاده می شود . به این صورت که نوعی از مواد خارجی به نواحی مورد نظر بدن که به بافتهای نرم واکنش نشان می دهند، را وارد بدن می کنند . بر اثر ورود این مواد قسمتهای مورد بررسی تغییر رنگ داده و از طریق این تفاوت رنگ ها می توان به نتیجه دلخواه رسید.

مهم ترین کاربرد رادیوگرافی

1. تصویربرداری از ریه فرد که نقش مهمی در سلامت بدن دارد.
2. تصویربرداری با مواد کنتراست رنگی از جمله  مری، معده، کلیه
3. تصویربرداری ساده از اعضای شکمی از جمله شکم، مری، معده، روده، کلیه، لوزه سوم، سنگ کلیه
4. بررسی شکستگی ها در اعضای بدن
5. تصویربرداری های رنگی

مضرات رادیولوژی

رادیولوژی در تشخیص دقیق اختلالات در اعضای بدن کمک می کند. اما در صورت استفاده بیش از حد از این روش تصویربرداریخطراتی برای بدن دارد. رادیولوژی دارای امواج پونبر شده می باشد که بر اثر تابش زیاد بر بدن در بافتهای بدن رسوخ کرده و به تدریج باعث از بین رفتن آن ها می شود. در این مواقع رادیولوژیست توصیه به پوشاندن کامل محل مورد نظر می کند .از جمله این پوششها  محافظ های  سربی می باشد که باید افراد در قبل از رادیولوژی از آن استفاده کنند. امروزه به دلیل کاربرد زیاد از این روش تصویربرداری از رادیولوژی با تکنولوژی جدیدی به نام دیجیتال استفاده می شود. مزیت رادیولوژی دیجیتال نسبت به روش قدیمی اینست که میزان نفوذ و تاثیر اشعه آن به بدن کاهش یافته و به دلیل کیفیت بالای تصاویر نیاز به تکرار عکس برداری نیست. از دیگر مزایای رادیولوژی دیجیتال می توان به آرشیو کردن تصاویر اشاره کرد که نیاز به عکس برداری مجدد نمی باشد.

اشعه ایکس در رادیولوژی

اشعه ایکس همانند نور یا امواج رادیویی نوعی از تشعشات می ­باشد که مشابه  با پرتوی نور چراغ قوه،

در قالب اشعه ایکس متمرکز شده است­. اشعه ایکس می­ تواند از بسیاری از اشیاء از جمله بدن

انسان عبور کند. اشعه ایکس در نتیجه­ ی برخورد با دستگاه شناساگری که مسئول ثبت فیلم بوده

و یا تصاویر را به کامپیوتر می فرستد، تصاویر عکسبرداری را ایجاد می­ کند. بافت های متراکم بدن

از قبیل استخوان، بسیاری از اشعه­ های ایکس را جذب و بلوکه می­ کنند و در تصاویر عکسبرداری

شده با اشعه ایکس سفید به نظر می­ رسند. بافت هایی با تراکم کمتر، از قبیل عضلات و اندام­ ها

پرتوهای ایکس کمتری را بلوکه کرده (اشعه ایکس بیشتری از آنها عبور می­ کند) و در تصاویر عکسبرداری

شده با همانند سایه­ هایی خاکستری به نظر می­ رسند. نوعی از اشعه ایکس که عمدتاً

از طریق هوا عبور می کند- مثلاً از طریق ریه ها در تصاویر عکسبرداری شده با اشعه ایکس سیاه  به نظر می ­رسد.

رادیوگرافی ستون فقرات تصاویری از ستون فقرات ارائه می ­دهد. ممکن است از این تصاویر برای یافتن

جراحات یا بیماری های مربوط به دیسک و یا مفاصل ستون فقرات بهره برد. این مشکلات می­­ توانند

شامل شکستگی­ های ستون مهره، عفونت ­ها، دررفتگی­ ها، تومورها یا بیماری دیسک باشند.

همچنین رادیوگرافی ستون فقرات برای بررسی انحنای ستون فقرات (اسکولیوز) و یا برای نقائص نخاعی بکار می ­رود.

ستون فقرات به چهار بخش تقسیم شده است. بنابراین چهار نوع رایج از رادیوگرافی ستون فقرات وجود دارد که عبارتنداز:

• رادیوگرافی ستون فقرات گردنی. در این آزمایش، تصاویری از استخوان های مهره هفتم گردن گرفته می ­شود.

• رادیوگرافی ستون فقرات توراسیک. در این آزمایش، تصاویری از استخوان ۱۲­ام قفسه سینه (توراسیک) گرفته می ­شود.

• رادیوگرافی ستون فقرات کمری خاجی. در این آزمایش رادیوگرافی تصاویری از استخوان پنجم تحتانی پشت

• (مهره­های کمر) و نمایی از استخوان های جوش خورده پنجم انتهای ستون فقرات (ساکروم) گرفته می­ شود.

• در رادیوگرافی ساکروم / عظم عصعص. در این آزمایش رادیوگرافی تصاویر دقیقی از استخوان های جوش خورده

• پنجم واقع در انتهای ستون فقرات (ساکروم) و استخوان های کوچک چهارم واقع در عظم عصعص (coccyx) گرفته می­شود.

  متداول­ ترین انواع رادیوگرافی ستون فقرات شامل رادیوگرافی مهره ­های گردن (فیلم­ های ستون فقرات C) و مهره های کمری

• خاجی (فیلم های ستون فقرات LS) می ­باشد.

ام آر آی مغز

بحث رادیولوژی و تصویربرداری، همانطور که قبلا شرح داده ایم، می توان بسیاری از بیماری های داخلی بدن که با چشم قابل دیدن نیستند، را می توان تشخیص داد و از وجود این بیماری ها اطمینان حاصل کرد. مثل رادیولوژی مغز سینوس ها، رادیولوژی دست، رادیولوژی کبد و یا کلیه ها، و بسیاری از قسمت های دیگر بدن که می توان با رادیولوژی از بیماری آن ها مطمئن شد.

ام آر آی هم به منظور تصاویر سه بعدی که تولید می کند، به تشخیص پزشک کمک شایانی می کند.

ام آر آی مغز و نخاع به چه منظور انجام می شود؟

• آنوریسم یا ضایعات عروقی داخل مغز و نخاع
• اختلالات چشم و گوش داخلی
• مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس
• آسیب های نخاعی
• تومور مغزی یا نخاع
• بررسی عوارض ناشی از ضربه

ام آر آی قلب و عروق خونی به چه منظور صورت می گیرد؟

• میزان آسیب ناشی از حمله قلبی یا بیماری قلبی
• التهاب یا انسداد عروق حونی
• ضخامت و حرکت دیواره قلب
• اندازه و عملکرد اتاق های قلب
• مشکلات ساختاری در آئورت، مانند آنوریسم و پارگی

ام آر آی به جهت بررسی تومور یا سایر مشکلات و ناهنجاری برخی ارگان های بدن، مثل :

• تخمدان
• رحم
• لوز المعده
• کبد
• قلوه
• طحال
• غده پروستات
• بیضه ها

ام آر آی استخوان و مفاصل به چه منظور انجام می شود؟

• عفونت استخوان
• ناهنجاری های مشترک ناشی از صدمات
• تومورهای استخوانی و بافت نرم
• اختلالات مفصلی مانند آرتریت
• اختلالات دیسک در ستون فقرات
• استفاده از اسکن مغزی یا ام آر آی برای تشخیص اختلالات روانی

اکثر شواهدی که مرتبط با اختلال های افسردگی و اضطراب می باشند، مربوط به نواحی خاصی از مغز هستند که با تصویربرداری مغزی به دست می آیند. فناوری هایی مثل تصویربرداری PET یا MRI می توانند در حالت استراحت یا زمانی که شخص فعالیت های خاصی انجام می دهد، فعالیت مغز اندازه گیری و ثبت شود. به طور مثال فعالیت بالا در مناطق هیجان مغز و فعالیت پایین در قطعه های پیشانی در اضطراب، استرس پس از سانحه، اسکیزوفرنی، و حتی افراد سالمی که از خواب محروم شده اند، مشترک می باشد. زمانی که مناطق مشابهی در اختلال های مختلف درگیر می شوند، غیر ممکن است که طبق تصویربرداری مغزی بگوییم فرد کدام تشخیص را دریافت می کند.

قابل ذکر است فناوری های دیگر مانند ام آر آی معمولی، فقط ساختار مغز از جمله اندازه و شکل آن را اندازه گیری می کنند.

ام آر آی مغز

بحث رادیولوژی و تصویربرداری، همانطور که قبلا شرح داده ایم، می توان بسیاری از بیماری های داخلی بدن که با چشم قابل دیدن نیستند، را می توان تشخیص داد و از وجود این بیماری ها اطمینان حاصل کرد. مثل رادیولوژی مغز سینوس ها، رادیولوژی دست، رادیولوژی کبد و یا کلیه ها، و بسیاری از قسمت های دیگر بدن که می توان با رادیولوژی از بیماری آن ها مطمئن شد.

ام آر آی هم به منظور تصاویر سه بعدی که تولید می کند، به تشخیص پزشک کمک شایانی می کند.

ام آر آی مغز و نخاع به چه منظور انجام می شود؟

• آنوریسم یا ضایعات عروقی داخل مغز و نخاع
• اختلالات چشم و گوش داخلی
• مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس
• آسیب های نخاعی
• تومور مغزی یا نخاع
• بررسی عوارض ناشی از ضربه

ام آر آی قلب و عروق خونی به چه منظور صورت می گیرد؟

• میزان آسیب ناشی از حمله قلبی یا بیماری قلبی
• التهاب یا انسداد عروق حونی
• ضخامت و حرکت دیواره قلب
• اندازه و عملکرد اتاق های قلب
• مشکلات ساختاری در آئورت، مانند آنوریسم و پارگی

ام آر آی به جهت بررسی تومور یا سایر مشکلات و ناهنجاری برخی ارگان های بدن، مثل :

• تخمدان
• رحم
• لوز المعده
• کبد
• قلوه
• طحال
• غده پروستات
• بیضه ها

ام آر آی استخوان و مفاصل به چه منظور انجام می شود؟

• عفونت استخوان
• ناهنجاری های مشترک ناشی از صدمات
• تومورهای استخوانی و بافت نرم
• اختلالات مفصلی مانند آرتریت
• اختلالات دیسک در ستون فقرات
• استفاده از اسکن مغزی یا ام آر آی برای تشخیص اختلالات روانی

اکثر شواهدی که مرتبط با اختلال های افسردگی و اضطراب می باشند، مربوط به نواحی خاصی از مغز هستند که با تصویربرداری مغزی به دست می آیند. فناوری هایی مثل تصویربرداری PET یا MRI می توانند در حالت استراحت یا زمانی که شخص فعالیت های خاصی انجام می دهد، فعالیت مغز اندازه گیری و ثبت شود. به طور مثال فعالیت بالا در مناطق هیجان مغز و فعالیت پایین در قطعه های پیشانی در اضطراب، استرس پس از سانحه، اسکیزوفرنی، و حتی افراد سالمی که از خواب محروم شده اند، مشترک می باشد. زمانی که مناطق مشابهی در اختلال های مختلف درگیر می شوند، غیر ممکن است که طبق تصویربرداری مغزی بگوییم فرد کدام تشخیص را دریافت می کند.

قابل ذکر است فناوری های دیگر مانند ام آر آی معمولی، فقط ساختار مغز از جمله اندازه و شکل آن را اندازه گیری می کنند.

توان‌بخشی معلولین جسمی و حرکتی

مقدمه:

توان‌بخشی مجموعه اقداماتی است هدفمند که در جهت بهبود توانایی‌های شخص

معلول برای رسیدن به حداکثر میزان توانایی خود برای ادامه زندگی و انجام کارها.

بر همین اساس در سال ۱۳۸۳ قانونی مبتنی بر آن برایمعلولین تصویب شد که در پی

آن حمایت از حقوق معلولان و توجه به نیازهای این دسته از افراد در رأس کار قرار گرفت.

معلولین جسمی و حرکتی:

معلولین جسمی حرکتی افرادی هستند که به دلایل مختلف اعم از اکتسابی یا

مادرزادی دچار اختلالاتی در سیستم عصبی، عضلانی و اسکلتی می‌باشند.

این اختلالات در معلولین جسمی حرکتی باعث ناتوانی در انجام کارها شده و آن‌ها

را با مشکلاتی روبرو خواهد کرد.

اقدامات توان‌بخشی:

به مجموعه خدمات کاردرمانی، گفتاردرمانی روان‌شناسی و فیزیوتراپی گفته می‌شود

که در جهت ارتقا کیفیت زندگی اجتماعی معلول انجام می‌گردد.

• اقدامات توان‌بخشی حرفه‌ای: 

  اقداماتی است که در طی آن توانمندی‌های معلولان کشف و تقویت گردیده تا

• در زندگی اجتماعی خود با مشکلات کمتری روبرو شوند و به‌تنهایی از پس آن‌ها برآیند.

• اقدامات توان‌بخشی اجتماعی:

  مجموعه خدماتی که به معلولین جسمی حرکتی داده می‌شود تا بتوانند

• با استفاده از این خدمات از پس مشکلات اجتماعی خود برآیند.

• اقدامات توان‌بخشی آموزشی:

  به مجموعه آموزش‌هایی گفته می‌شود که طی آن به معلولین جسمی

• حرکتی اصول زندگی سالم برای معلولان نظیر مراقبت‌های شخصی،
• پیش‌گیری از عوارض معلولیت، بازآموزی مهارت‌های خودیاری و مهارت‌های
• ارتباطی، مهارت استفاده از وسایل کمکی توان‌بخشی، پرهیز از رفتارهای
• پرخطر، تغذیه سالم و … آموزش داده می‌شود.

خدمات توان‌بخشی:

• خدمات پزشکی و پرستاری:  

  به مجموعه خدمات بهداشتی درمانی و پرستاری که به‌منظور کاستن عوارض ثانویه ناشی از معولیت به معلولین داده می‌شود.

• خدمات فوق‌برنامه:

  خدماتی که شامل فعالیت‌های ورزشی، فرهنگی، تفریحی و برگزاری مراسم‌های متنوع هماهنگ با رویدادهای مهم است.

• خدمات مراقبتی غیر مهارت:

  در این دسته مراقبت‌هایی از قبیل حمام، نظافت روزانه و … قرار می‌گیرد.

نقش معلولین در توان‌بخشی خود:

تمامی معلولین عزیز در ۱ لحظه توان بالای خود را به ناتوانی در انجام کارها واگذار کرده‌اند. همه این اتفاقات که برای معلولین رخ می‌دهد به‌صورت ناخواسته در فرد ایجاد می‌شود. هرچقدر فرد معلول این بیماری را زودتر قبول کند و با آن کنار آید هم به سود خانواده و هم خود فرد خواهد بود.

این پذیرش ابتدا باید ازنظر روحی و روانی در معلولین انجام شود و معلولین خود را چه ازنظر روحی و چه ازنظر روانی آماده پذیرش این امر کنند. پذیرش شرایط جدید و اطلاع داشتن از نحوه عملکرد و کارایی‌های اندام‌ها و دستگاه‌ها پس از معلولیت از مهم‌ترین کارهایی است که فرد معلول باید آن‌ها را انجام دهد چراکه این آگاهی و شناخت به او کمک می‌کند تا هنگامی‌که بامشکلات روبرو می‌شود بتواند به‌راحتی از آن‌ها عبور کند.

« اگر خانه‌هایتان آتش گرفت خودتان را با آن گرم‌کنید. » ضرب‌المثلی است که می‌توان معلولیت را به آن تشبیه کرد، پس معلولیت پایان زندگی نیست، بلکه باید تلاش کرد تا با استفاده از استعدادهایی که در وجود خوددارید زندگی‌ای جدید برای خودساخته و به مسیر خود ادامه دهید.

« بزرگ‌ترین کشف نسل من آن است که انسان می‌تواند با تغییر شیوه نگرش خود زندگی‌اش را تغییر دهد. » شاید این جمله، جمله‌ای کلیشه‌ای به نظر رسد و بگویید که حرف زدن آسان است اما این تغییر نگرش برای معلولین کمک بزرگی خواهد بود و می‌توانند زندگی خود را تغییر دهند و از معلولیت خود به بهترین شکل ممکن استفاده کنند.

طرح توان‌بخشی مبتنی بر جامعه:

اجرای برنامه‌های توان‌بخشی با حضور فعال معلولین و خانواده‌های آن‌ها در برنامه‌های توان‌بخشی و با توجه به جامع بودن برنامه‌ها اثربخشی آن‌ها را تکمیل می‌کند. مشارکت افراد معلول و خانواده‌های آن‌ها در این برنامه‌ها یکی از اصول مهم در توان‌بخشی معلولین خواهد بود.

با توجه به نقش مهم و مؤثر افزایش اطلاع‌رسانی و آموزش‌های همگانی برای مطلع شدن معلولین، خانواده‌ها و جامعه در تمام سطح‌های توان‌بخشی گروه‌های مختلف می‌توان به این نتیجه دست‌یافت که رسیدن به توان‌بخشی معلولین میسر نمی‌شود جز با آموزش‌های صحیح و کارآمد.

توان‌بخشی معلولین یا توانمندسازی جامعه:

توان‌بخشی معلولین یا توانمندسازی جامعه؟ به نظر شما کدام ۱ باید در اولویت قرار گیرد؟ توانمندسازی جامعه به چه منظوری باید انجام شود؟

توانمندسازی جامعه به‌منظور مشارکت افراد سالم برای کمک به معلولین و پیش بردن کارهایی که معلولین قادر به انجام آن‌ها نیستند لازم است. در حالت کلی توان‌بخشی معلولین یا توانمندسازی جامعه هردو لازم و ضروری است و از اهمیت یکسانی برخوردارند. چراکه در صورت نبود یکی از آن‌ها (جامعه) دیگری (معلولین) نمی‌تواند به مسیر خود ادامه دهد زیرا معلولین برای رسیدن به پایداری و توان‌بخشی به کمک افراد جامعه احتیاج دارند.

درنتیجه برای این‌که معلولین عزیز بتوانند زندگی آسان‌تری داشته و با خیالی آسوده به آن ادامه دهند کمک افراد عادی جامعه برای توان‌بخشی دوباره معلولین موردنیاز است.