آبیاری بارانی و انواع آن
سیستم آبیاری بارانی روشی است که در آن آب تحت تاثیر فشار ایجاد شده به
وسیله موتور پمپ ، وارد لوله های مسیر شده و از طریق آب پاشها به اطراف پخش می شود و
انواع آن عبارتند از :
۱ ) کلاسیک
۲ ) ویل مو ( غلطان )
۳ ) قرقره ای
۴ ) دوارمرکزی ( سنتر پیوت )
۵ ) لینیر ( سیستم بارانی خطی )
.jpg)
آبیاری بارانی به روش کلاسیک
کلاسیک ثابت : در این روش آبیاری پمپ و لوله های اصلی و فرعی و بال های آبیاری و
آب پاشها ( کلیه اجزاء سیستم ) ثابت می باشند .
در این سیستم ، به تعداد کافی بال آبیاری وجود دارد و نیازی به جابجایی بالهای آبیاری در فصل زراعی نمی باشد و
با توجه به شرایط باد منطقه فواصل آبپاش را طوری تنظیم می کنند که همپوشانی کاملی ایجاد گردد .
در سیستم های ثابت ممکن است بالهای آبیاری در زیر زمین کار گذاشته شده و همیشه ثابت باشند
یا اینکه این بالها در ابتدای فصل رشد در روی زمینی چیده شده و در انتهای فصل رشد جمع شوند
که به نوع اول سیستم های ثابت دائمی و به نوع دوم سیستم های فصلی گفته می شود.
انتخاب هر یک از این دو نوع سیستم بستگی به نوع گیاه دارد .
.jpg)
کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک : در این روش بالهای آبیاری ثابت ولی آب پاش ها متحرک می باشند .
برای کاهش هزینه در این سیستم از آب پاشهای بزرگ استفاده می شود که به طور قابل ملاحظه ای
از تعداد بالهای آبیاری بارانی ثابت و از لحاظ بهره برداری راحتتر و کم هزینه تر از بقیه سیستم
ها با جابهـ جایی متناوب می باشند .
از لحاظ عمر مفید تجهیزات و لوله های سیستم نیز بسیار مناسب و در صورتی که لوله ها در زیر زمین کار گذاشته شده باشند
از لحاظ خطر سرقت نیز دارای ضریب اطمینان بالایی خواهند بود . علاوه بر این بدلیل فراهم بودن امکان نصب
پایه های بلند برای آبپاش ها ، امکان آبیاری گیاهان پا بلند نیز وجود دارد .
در مجموع سیستم های آبیاری بارانی با آبپاش متحرک به دلیل ویژگی ها و مزایای فوق الذکر از
استقبال قابل توجهی در بین کشاورزان برخوردار گشته و گسترش بیشتری در سالهای اخیر داشته است .
آبیاری به طریقه سیستم موتوری چرخدار یا ویل مو
ویل مو دستگاهی است که بر روی چرخهای آلومینیومی که از دو نیم طوقه تشکیل یافته و با استفاده
از موتور بنزینی ۸ اسب بخار در زمینی که شکل منظم داشته و با آبگیری از شیرهای هیدرانت توسط
شلنگ برزنتی زمین را آبیاری می کند و برای زراعت های چغندر قند ، گندم ، سیب زمینی ، پنبه، سویا و … مناسب میباشد .
مشخصات فنی دستگاه :
شامل شاسی اصلی ـ موتور بنزین ۸ اسب بخار ، لوله های آلومینیومی ۴ اینچ ـ ۱۲ متری ، سوپاپ ، کمربند ، وزنه،
رایزر ، فواره ، نیم طوقه و چرخ کامل و شلنگ رابط تشکیل یافته است که آب پاشها به فاصله ۱۲ متری از
هم قرار گرفته است و سوپاپ ها بعد از خاتمه آبیاری شروع به تخلیه آب داخل لوله های آلومینیومی می نمایند .
نکات ایمنی :
بعد از اتمام هر آبیاری ضروری است به مدت ۱۰ دقیقه صبر کنیم تا آب داخل لوله بطور کامل از طریق سوپاپ ها
تخلیه شوند تا در زمان حرکت و انتقال دستگاه به دلیل پر بودن لوله ها از آب ، مشکل پیچش لوله حاصل نگردد و
نیز برای جلوگیری از حرکت دستگاه توسط باد منطقه ضروری است با استفاده از طناب و میخ دستگاه مهار شده باشد
یا اینکه بر روی چرخهای دستگاه کیسه های شنی قرار داده شود تا سیستم در امان باشد .
مزایا و معایب سیستم :
این سیستم مخصوص مزارع متوسط و بزرگ و با قدرت جابه جایی در هر زمان و انجام آبیاری به هر میزان و
در هر مدت با حداقل نیروی انسانی مورد نیاز می باشد و لوله های آلومینیومی هم به عنوان محور و هم
به عنوان هدایت کننده آب عمل می کند تا آب را به سر آبپاش ها برسانند و از طرفی در زمین های کاملا رسی کارآیی ندارد .
چون به دلیل گلی بودن زمین به علت آبیاری در زمان حرکت دستگاه مشکل پیچش لوله ایجاد می گردد .
سیستم شاتگان یا قرقره ای
سیستمی است که مزرعه را به صورت نوار آبیاری می کند و نحوه کار طوری است که ارابه که در بالای
آن گان ( آبپاش یا فواره ) نصب گردیده است بعد از استقرار دستگاه در ابتدای نوار ، توسط تراکتور به
انتهای نوار حمل می شود. بعد از روشن شدن سیستم ، آبپاش شروع به حرکت می کند و آبپاشی انجام می گیرد،
ضمن آبیاری نواری ، ارابه خود به خود به طرف ابتدای نوار حرکت می کند تا آبیاری نوار به پایان می رسد.
کار آبیاری به همین منوال تا انتهای مزرعه ادامه می یابد تا دور آبیاری کامل شود و
محل آبگیری از شیرهای هیدرانت که در روی خط اصلی نصب گردیده اند تحقق می یابد .
نکات ایمنی :
۱ ـ مقررات و اصول ایمنی و سلامتی در هنگام کار رعایت گردد و شلنگ ها و اتصالات فشار قوی را
محفوظ داشته و ایمنی آن را مد نظر داشته باشید .
۲ ـ زنجیره های ایمنی محافظ شافت پی تی او را به یک نقطه ثابت وصل کنید و از آبپاش در حال کار فاصله بگیرید .
۳ ـ ماشین برای انجام هر گونه تنظیم و یا تعمیر متوقف گردد و به منظور راه اندازی یا حمل و نقل ماشین ، تنه اصلی
بایستی به وسیله پین قفل ایمنی ثابت و محکم گردد .
۴ ـ شیرها و دریچه های تحت فشار به آرامی باز شوند و هرگز از سرعت مجاز حداکثر ۱۰ کیلومتر در ساعت تجاوز نگردد .
محاسن و معایب دستگاه :
۱ ـ آبگیری از شیرهای هیدرانت یا از کانال به راحتی انجام گرفته و برای آبیاری تکمیلی مناسب می باشد .
۲ ـ به دلیل سنگینی دستگاه وجود تراکتور برای حمل دستگاه و ارابه فواره دار ضروری بوده و برای کار آن
در مزرعه وجود جاده دسترسی الزامی است و در زمانی که شدت وزش باد شدید است نبایستی عمل آبیاری را انجام داد .
.jpg)
سیستم دوار مرکزی نوعی دیگر از آبیاری بارانی است که نام خارجی آن سنتر پیوت می باشد
که به صورت اسپری و یا اسپیرینکر عمل آبپاشی را انجام می دهد و به صورت عقربه ساعت
حرکت می نماید و زمین زراعی را به صورت دایره ای آبیاری می کند .
مشخصات فنی دستگاه :
تعداد دهانه در انواع مختلف : ۸ ـ۷ـ ۶ و ۵ عدد
طول هر دهانه : حدودا ۵/۵۲ متر
طول کل دور دستگاههای مختلف سنتر پیوت : ۴۳۲ ، ۵/۳۷۹ ، ۳۲۷ و ۵/۲۷۴ متر
به شعاع آبیاری ۴۳۵ ، ۳۸۲ ، ۳۳۰ و ۵/۲۷۷ متر
قطر لوله :
( اینچ ) ـ قدرت الکتروموتورهای نصب شده در چرخها ۵/۱ کیلومتر
( اینچ ) ـ قدرت الکتروموتورهای نصب شده در چرخها ۵/۱ کیلومتر
( اینچ ) ـ قدرت الکتروموتورهای نصب شده در چرخها ۵/۱کیلومتر
ولتاژ دستگاه :
۳۸۰ ولت و حداقل زمان چرخش یک دور دستگاه ۲۴ ـ ۲۱ ـ ۱۸ و ۱۵ ساعت بوده و عمق متوسط بارش
در یک دور ۸۸/۹ میلی متر است و هم چنین دستگاه شامل سیستم دکل مرکزی ، خرپاها و میل های کششی ،
تابلویبرق دهانه و کابل برق و سیستم دکل چرخ می باشد .
نکات ایمنی :
۱ ـ بایستی یک نفر اپراتور برای کار دقیق دستگاه مشخص گردد تا راه اندازی دستگاه را عهده دار باشد .
۲ ـ بایستی ایستگاه پمپاژ دقیقا از نظر فشار کارکرد کنترل شود چون اگر فشار از حد مجاز ( ۵/۱ ) بار پایین
بیاید دستگاه خاموش خواهد شد .
۳ ـ جهت کار مناسب دستگاه بایستی تابلوی برق و متعلقات مربوطه به آن دقیقا بررسی و بطور منظم از آنها استفاده شود .
۴ ـ مواظب باشیم که قسمت ایمنی دستگاه همیشه سالم باشد چون اگر به هر دلیل دهانه ای از حالت خطی خارج شود
قسمت ایمنی عمل خواهد کرد و دستگاه خاموش خواهد شد .
۵ ـ از لامپهای سیگنال روی دستگاه که ۳ تا از آنها نشان دهنده وجود برق و ۷ تای بقیه مربوط به مدار زمان هستند
خوب مواظبت کنیم .
۶ ـ بایستی کلیه قسمتهای دستگاه بعد از آبیاری دقیقا کنترل و بررسی شوند .
۷ ـ در فصل زمستان بایستی کلیه جزئیات دستگاه که پر قیمت و سبک هستند پوشانده
شوند تا در امان باشند .
محاسن و معایب دستگاه :
۱ ـ در سطوح وسیع کارآئی بالائی دارد ، راندمان آبیاری را بالا می برد و باعث توزیع یکنواخت آب می گردد .
۲ ـ قابل استفاده برای انواع کشت هاست و در مصرف انرژی و نیروی انسانی با صرفه تر است .
۳ ـ دستگاه پیچیده است بنابراین برای راه اندازی ، حفظ و نگهداری آن حضور شخصی
که فنی و کاردان بوده و به کلیه جزئیات دستگاه وارد ضروری است .
۴ ـ قیمت دستگاه بالاست و فقط در تعاونی ها و کشت و صنعت ها و در طرح های خیلی بزرگ قابل نصب است .
دستگاه آبیاری بارانی لینیر ( خطی ) :
