افسردگی در سالمندان مشکل بسیار بزرگی است‎

افسردگی در سالمندان مشکل بسیار بزرگی است چرا که در این سن علائم افسردگی

به راحتی تشخیص داده نمی شوند، به همین دلیل در این مطلب افسردگی در سالمندان

با جزئیات بیشتری توضیح داده می شود

افسردگی در بین سالمندان یک مشکل رایج است. این شیوع به معنای طبیعی بودن

افسردگی در بین سالمندان نیست. افسردگی دوران سالمندی حدود ۶ میلیون امریکایی

بالای ۶۵ سال را تحت تاثیر قرار داده است، اما تنها ۱۰ درصد از این مبتلایان تحت درمان

قرار می گیرند. احتمالا دلیل عدم درمان افسردگی در سالمندان این است که افراد سالمند

معمولا علائمی متفاوت از افسردگی نشان می دهند. به علاوه افسردگی در سالمندان

معمولا با تاثیر بیماری های مختلف ناشی از افزایش سن و داروهایی که برای درمان

استفاده می کنند، اشتباه گرفته می شود.

افسردگی در سالمندان چه تفاوتی با افسردگی در جوانان دارد؟

افسردگی در سالمندان معمولا با با سایر بیماری ها و ناتوانی ها بروز می کند و مدت

بیشتری طول می کشد. افسردگی در سالمندان با افزایش خطر ابتلا به بیماری های

قلبی و افزایش خطر مرگ ناشی از بیماری همراه است. همزمان با این مسئله افسردگی

توانایی فرد برای بهبود را کاهش می دهد.

بررسی ها نشان داده اند که افرادی که مبتلا به یک مشکل جسمی و بیماری هستند، اگر

به افسردگی هم مبتلا شوند، افسردگی احتمال مرگ ناشی از این بیماری را به طور قابل

توجهی افزایش می دهد. به علاوه افسردگی خطر مرگ ناشی از حمله قلبی را افزایش می دهد.

بنابراین بسیار مهم است که افسردگی در افراد سالمند درمان شود، حتی اگر خفیف باشد.

توصیه می شود افراد سالمند به طور منظم مورد معاینات جسمی و روحی قرار بگیرند.

به علاوه افسردگی خطر اقدام به خودکشی را، به ویژه در مردان سالمند، افزایش می دهد.

میزان خودکشی در بین افراد ۸۰ تا ۸۴ سال دو برابر جمعیت کل افراد است. به گفته موسسه

ملی سلامت روان افسردگی در بین افراد ۶۵ سال به بالا یک مشکل مهم است.

به علاوه با افزایش سن و به دلیل مرگ برخی عزیزان، از جمله همسر، خواهر یا برادر و دوستان

و همچنین بازنشستگی، فرد تا حدی از حمایت های اجتماعی محروم می ماند. به دلیل

تمام این تغییرات و همچنین وجود سایر بیماری ها خانواده و پزشک علائم افسردگی را در فرد

نادیده می گیرند، در نتیجه درمان موثر افسردگی در سن بالا به تعویق می افتد یا انجام نمی شود.

بیخوابی چه ارتباطی با افسردگی در سالمندان دارد؟

بیخوابی معمولا یکی از علائم افسردگی است. بررسی های جدید نشان می دهند که

بیخوابی یکی از عوامل تشدید کننده افسردگی است، به ویژه در افراد سالمند.

برای درمان بیخوابی گاهی متخصصین توصیه می کنند از قرار گرفتن در معرض بنزودیازپین ها

(مانند آتیوان، کلونوپین و زاناکس) اجتناب کنید یا مصرف آنها را به حداقل برسانید.

متخصصین سالمندان اغلب تمایل دارند بی خوابی را در افراد سالمند با هورمون ملاتونین یا

دوز پایین ضد افسردگی سه حلقه ای دوکسپین doxepin درمان می کنند. گاهی داروهای ضد

افسردگی دیگری مانند رمرون یا ترازودون تیز تجویز می شوند. اگر با وجود مصرف دارو بی خوابی

و افسردگی درمان نشود، پزشک داروهای قوی تری تجویز خواهد کرد.

​

بیخوابی معمولا یکی از علائم افسردگی است‎

عوامل تشدید کننده افسردگی در سالمندان

عواملی که خطر بروز افسردگی را در سالمندان افزایش می دهند، عبارتند از:

زن بودن (خانم ها بیشتر در معرض ابتلا به افسردگی هستند)

تنهایی، ازدواج نکردن، طلاق یا بیوه بودن

نبود حمایت های اجتماعی

رویدادهای استرس زا

برخی شرایط جسمی مانند سکته مغزی، فشار خون بالا، فیبریلاسیون دهلیزی،

دیابت، سرطان، زوال عقل و درد مزمن بیشتر خطر افسردگی را افزایش می دهند.

به علاوه عوامل تشدید کننده دیگری در افسردگی سالمندان وجود دارد که عبارتند از:

برخی داروها یا ترکیبی از چند دارو

تصور بد نسبت به بدن (که ناشی از قطع عضو، جراحی یا حمله قلبی بروز می کند)

سابقه خانوادگی ابتلا به افسردگی

ترس از مرگ

تنها زندگی کردن یا انزوای اجتماعی

سایر بیماری ها

سابقه اقدام به خودکشی

بروز درد مزمن و شدید

سابقه ابتلا به افسردگی

از دست دادن یک عزیز

سو مصرف مواد

در اسکن مغز افرادی که اولین بار در سن بالا دچار افسردگی شده اند، لکه هایی

مشاهده شده که این لکه های مغز خون کافی دریافت نمی کنند. گفته می شود این

مشکل در نتیجه سال ها فشار خون بالا بروز می کند. تغییر مواد شیمیایی در این سلول های

مغز، علاوه بر استرس های زندگی، خطر بروز افسردگی را افزایش می دهد. 

مقاومت در برابر درمان افسردگی در بین سالمندان خیلی بیشتر از جوانان است. این مقاومت

باعث می شود فرد سالمند وجود بیماری افسردگی را در خود انکار کند. به علاوه سالمندان

علائم افسردگی را به عنوان واکنش های طبیعی به استرس های زندگی، فقدان ها یا

بیماری ها در نظر می گیرند.

همچنین افسردگی علاوه بر علائم شناخته شده روحی، دارای علائم جسمی هم هست.

این مسئله اقدام برای درمان را به تاخیر می اندازد. به علاوه سالمندان امیدی به بهبود ندارند،

به همین دلیل بیماری خود را گزارش نداده و اقدامی برای درمان نمی کنند.

مشکل دیگر در مورد سالمندان این است که این افراد به دلیل حساس بودن به عوارض جانبی

داروها نمی توانند داروهای خود را به طور کامل مصرف کنند. همچنین وجود سایر بیماری ها

در بدن این افراد باعث شده افسردگی با سایر بیماری ها تداخل داشته باشد و یا اینکه بیماری ها

بر روی اثر بخشی داروهای ضد افسردگی تاثیر بگذارد.

اعتیاد به الکل و سو مصرف مواد مخدر منجر به افسردگی شده یا شدت افسردگی را بیشتر

می کند و با اثربخشی درمان تداخل پیدا می کند. رویدادهای ناراحت کننده زندگی، مانند مرگ

یک عزیز یا یک دوست و انزوای این افراد انگیزه فرد برای درمان را تحت تاثیر قرار می دهند. 

ازدواج سالمندان خوب است یا بد؟

وقتی از کار و فعالیت فارغ شده ای و بچه ها هم دیگر بزرگ شده و هر یک به دنبال کار

خود رفته اند، در این شرایط اگر فردی نباشد که روزهایت را با او پر کنی و از ملال دقایق

و ثانیه ها به او پناه ببری، حتی در مواقع بیماری و احتیاج به دادت برسد و انیس و همدمت

باشد، پیری و کهنسالی به کابوسی تکراری و اجباری بدل می شود.

هر سالمندی ممکن است به دلایلی تنها باشد. در ادامه این مطلب، نکات قابل توجهی

درباره ازدواج در دوران سالمندی مطرح می شود.

​

نظر یک مددکار خانه سالمندان این ازدواج هیچ خطری ندارد

یک مددکار سالمندان که در آسایشگاه کهریزک کار می کند درباره ازدواج سالمندان می گوید:

«بدون هیچ شرایطی این عمل خداپسندانه را تایید می کنم. در درجه اول این ازدواج چون

در سنین بالا و بین افراد با تجربه اتفاق می افتد، هیچ خطر و مشکلی ایجاد نمی کند. از سوی

دیگر، با توجه به این که همه سالمندان چه آن ها که با فرزندانشان هستند چه آن ها که به

دلایل مختلف فرزندانشان نمی توانند با آن ها زندگی کرد یا از آن ها مراقبت کنند، تنهایی و

نیاز به یک همراه را بیش از سایر مقاطع زندگی خود تجربه می کنند. در شرایطی که همسر

فوت کرده باشد دیگر این نیاز تشدید می شود و واقعا نمی توان انتظار داشت حتی با

استخدام یک پرستار تمام وقت مشکلات برطرف شود؛ البته درباره مشکل این ازدواج ها،

برخی مطرح می کنند در این سن هر دو طرف پیر هستند و به قول معروف به فردی نیاز دارند

که از خودشان مراقبت کند و در این شرایط، نمی توانند بار یکی دیگر را هم به دوش بکشند

در حالی که همان طور که گفتم این نیاز فقط جسمانی نیست و همین که شما تصور می کنید

فرد دیگری هم در خانه حضور دارد که در شرایط اضطرار می تواند به دادتان برسد کافی است

و در ضمن حضور این فرد باعث پرشدن خلاء عاطفی و افزایش روحیه و انگیزه می شود.

نظر یک روان شناس

تنهایی به افسردگی سالمندان منجر می شود

صدر، روان شناس در این باره می گوید: «تنهایی یا احساس تنهایی آثار بسیار عمیقی بر جای

می گذارد و حتی بر میزان خوردن غذا و متابولیسم و تغییرات بیولوژیکی هم موثر است. سالمندان

فاقد منابع مجدد دوستی هستند زیرا بیشتر آن ها کار نمی کنند و موقعیت ایجاد روابط دوستانه

در فضای کار را ندارند و دوستان هم سن و سالشان را نیز به نوعی از دست داده اند؛ این مسئله

تنهایی آن ها را افزایش می دهد. مهم ترین ویژگی دوره سالمندی، تنهایی و احساس تنهایی

است. مرد یا زنی که در چرخه زندگی، خانه خود را تنها آشیانه ای خالی می بیند، به ازدواج نیاز

دارد چرا که پیامد این احساس تنهایی ،افسردگی است. بهتر است برای بسیاری از سالمندان

که از نظر جسمانی نیاز آنچنان زیادی به دیگران ندارند و فقط از نظر روانی احساس تنهایی می کنند

به جای استخدام پرستار به عنوان همدم، شرایط ازدواج را فراهم و آن ها را برای یک ازدواج موفق

تشویق کنیم. برخی هنجارهای جامعه طوری تعریف شده که اگر یک زن سالمند قصد ازدواج داشته

باشد خیلی قابل قبول نیست در صورتی که این یک هنجار است و ضدارزش نیست. زن ها به لحاظ

روان شناختی خیلی بیشتر از مردها به حمایت نیاز دارند و در معرض آسیب های بیشتری هستند

به همین دلیل است که باید گفت این هنجار کاملا غلط است. مسئله مهم در ازدواج سالمندی، جبهه گیری

فرزندان و نگرش آن ها به ازدواج یکی از والدین به ویژه مادرانشان است. فرزندان چنین سالمندانی

باید بدانند که در تحقیقات زیادی ثابت شده است ازدواج سالمندی، استرس های آن ها را کمتر می کند

و سالمندانی که در این دوره از زندگی شان ازدواج کرده اند، عمر طولانی‌تری دارند.»

نظر یک جامعه شناس

ازدواج سالمندان پسندیده ترین پدیده اجتماعی است

دکترالستی، جامعه شناس هم ازدواج سالمندان را بدون هیچ قید و شرطی، یکی از پسندیده ترین پدیده های

اجتماعی می داند و می گوید: «ازدواج سالمندان فی نفسه برای استحکام خانواده و از تنهایی درآوردن

افراد و کامل کردن انسان ها امری نیکوست. عرف ما برای افراد سالمندی که تا به حال ازدواج نکرده اند

یا آن ها که همسرانشان را از دست داده اند حقی قائل نمی شود که این امر یک نقطه ضعف و تفکر ارتجاعی

است. با توجه به این که یکی از اصلی ترین عوامل انگیزشی برای ازدواج در سنین جوانی، نیاز مفرط و غریزه

قدرتمند جنسی است به همین علت متاسفانه درصد قابل توجهی از ازدواج ها تحت تاثیر آن و بدون لحاظ

دیگر شرایط ضروری و لازم برای ازدواج انجام می گیرد و جنبه های مختلف حیات انسانی مانند تفاهم، عاطفه،

بخشش، محبت و… تحت الشعاع قرار می گیرد. مشاهده ازدواج هایی که مبنای اصلی آن چیزی جز جاذبه

جنسی است می تواند توجه به وجود جنبه های دیگر و احساس نیاز به آن جنبه ها را در انسان ها برانگیزد

و جوانان نیز می آموزند که می توانند در زندگی دو نفره و زناشویی به ابعاد متفاوتی از انسانیت توجه و به

آن تاکید کرد و حتی بنای بنیان خانواده را بر آن ها استوار کرد.»

چگونه سالمندان ر اشاد نگه داریم

با افزایش سن به دلیل برخی ناتوانی های جسمی و گاهی بی توجهی اطرافیان سالمندان

احساس تنهایی و افسردگی و در نهایت احساس بیهودگی میکنند.در ادامه مطلب به روشهایی

اشاره میکنیم تا بتوانید سالمند خود را شاد نگه دارید.

سالمندی روندی طبیعی در زندگی انسانهاست و بیشتر افراد آن را تجربه میکنند.تعداد قابل

توجهی از جمعیت کشور را سالمندان تشکیل میدهند و بنابراین اگر شرایطی فراهم شود تا

سالمندان بتوانند مستقل و امیدوار زندگی کنند مشکلات اجتماعی و مشکلات خانواده ها

نیز کمتر میشود

​

در دوره سالمندی اتفاقات ناگوار بیشتری برای انسان رخ میدهد مانند از دست دادن همسر،

دوست و ناتوانی جسمی که ممکن است باعث افسردگی در سالمندان شود.در این زمان

اطرافیان نقش موثری در شاد کردن سالمند خود ایفا میکنند.همچنین سالمندان در این سن

نسبت به برقراری ارتباط با دیگران حساس میشوند و نوع ارتباطی که دیگران با آنها برقرار

میکنند تاثیر زیادی روی روحیه آنها دارد.اگر سالمند احساس ناتوانی کند و اطرافیان هم به

او بی توجه باشند این حس در او قوی تر میشود.پس تا جایی که امکان دارد با سالمند

ارتباطی مانند افراد جوان داشته باشید.

شاد نگه داشتن سالمندان دغدغه اغلب فرزندان است.شناخت نیازهای دوران کهنسالی به

شما کمک میکند تا بر افسردگی که متداول ترین مشکل دوره سالمندی است غلبه کنید.در این

مقاله به راهکارهایی اشاره میکنیم تا بتوانید به سالمند خود کمک کنید تا سالهای باقیمانده عمر

خود را با نشاط و اعتماد به نفس بگذراند.

با سالمندان صحبت کنید

سالمندان بسیار تمایل دارند که تجربیات خود را برای دیگران تعریف کنند و اگر کسی با علاقه به

صحبت های آنها گوش دهد و سولاتی بپرسد و به این طریق نشان دهد که اطلاعات آنها برایش

مفید است،آنها را خوشحال و راضی میکند.سعی کنید هنگام صحبت با آنها ارتباط چهره به چهره

داشته باشید و به صورت سالمند نگاه کنید.زیرا این کار حس مثبتی در آنها بوجود می آورد.

برخی از موضوعات مورد علاقه سالمندان برای صحبت کردن شامل موارد زیر است :

– در سالهای گذشته مردم بیشتر منطقی بودند و روزهای بهتری داشتیم.
– زندگی های گذشته بدون امکانات مدرنی که اکنون در دسترس هستند…
– اوضاع فعلی اجتماعی و سیاسی و معنوی
– صحبت از موفقیت ها و شکست های فرزندانشان و احساسی که به آنها دست داده است.
– صحبت درباره نوه های آنها و محل تحصیل و یا شغل آنها
– موقعیت های خاص زندگیشان که برایش جنگیدند و پیروز شدند.
تعریف کردن داستان زندگیشان به آنها احساس خوبی میدهد و فرصتی است تا روزهای خوب خود

را یادآوری کنند.اگر شنونده به آنها بگوید که در فرصتی دیگر دوباره به داستان هایش گوش خواهد

داد سالمند را بیشتر خشنود میکند.

سالمندان را در آغوش بکشید

بیشتر افراد ممکن است از شنیدن این موضوع تعجب کنند که اغلب سالمندان به دلیل تمایل به نوازش

و لمس شدن برای ملاقات با فیزیوتراپ یا آرایشگر انگیزه دارند.سالمندانی که به علت مرگ یا طلاق از

همسر خود جدا شده اند و یا به دلیل دوری مکانی از دوستان و فرزندان خود دور افتاده اند احساس تنهایی

میکنند.در نتیجه در آغوش کشیدن، ماساژ پشت، گرفتن دست و دیگر موارد تماس برای آنها کم میشود

.لمس کردن نه تنها آنها را خوشحال میکند بلکه ماساژ ملایم ماهیچه ها هرمون اکسی توسین در بدن

آنها آزاد میکند که باعث کاهش تنش و اضطراب در آنها میباشد.همچنین با در آغوش گرفتن، نوازش دست ها

و پاها، نوازش پشت و شانه های آنها سالمندان را بسیار خوشحال میکنید.

سالمندان را در فعالیتهای خود شریک کنید

سالمندان از مشارکت در گروه های دوستانه و اجتماعی احساس رضایت میکنند.اما احساس وابستگی آنها

زمانی تقویت میشود که در جامعه ای حضور داشته باشند که به خاطر سن دسته بندی نشده باشد.بهتر

است که آنها را دعوت کنید و اجازه دهید که نپذیرند.ولی این دعوت و به رسمیت شناخته شدن توسط دیگران

احساس خوشایندی در آنها ایجاد میکند و هنگامی که از حضورشان قدردانی میشود احساس راحتی بیشتری

نسبت به خود دارند و میتوانند حتی پیشنهاداتی هم در جمع ارائه دهند.حتی می توانید در تهیه غذایی

خاص و یا خریدن وسیله ای خاص و حتی انجام کارهای سبک منزل خود از آنها کمک بخواهید و علاوه

بر شاد کردن آنها حس ارزشمند بودن را در آنها ایجاد کنید.

سالمندان را به چالش بکشید

سالمندانی که از لحاظ ذهنی سلامت هستند به هدف در زندگیشان اعتقاد دارند و این هدف ممکن است

چیزی باشد که در جوانی آن را نادیده گرفته اند.همچنین ممکن است برای انجام کاری که به تازگی به آن

فکر کرده اند انگیزه داشته باشند و این را افرادی متوجه میشوند که با آنها صحبت میکنند و ممکن است

اشتیاق پنهان آنها ر اکشف کرده و موقعیتی فراهم کنند تا سالمند خارج از سن خود از این عمل احساس خشنودی کند.

برخی از چالش هایی که سالمندان از آنها استقبال میکنند :

– از استعدادهای آنان در زمینه های مذهبی و مدنی به عنوان کمک به جامعه استفاده شود.
– رکوردهای جدیدی را در راه رفتن، شنا، بولینگ و سایر فعالیتهای جسمانی که در سلامتی آنها نیز

موثر است ب هثبت برسانند.
– به انجام کارهای هنری مانند نقاشی، طراحی، تزیینات،گلسازی و چوبکاری بپردازند.
– مهارت هایی مانند کامپیوتر، اینترنت، باغبانی یا مکانیک ماشین را یاد بگیرند.
ارائه این قبیل پیشنهادات به سالمندان اعتماد به نفس میدهد و حس مهم بودن میکنند و باعث میشود

بدون خجالت و ترس از موقعیتهای جدید خود لذت ببرند.

از دیگر فعالیت هایی که به شاد بودن سالمندان کمک میکند باغبانی است.باغبانی باعث تقویت روحیه

سالمندان میشود و پرورش دادن گیاهان میتواند دوران جوانی و بزرگ کردن فرزندانشان را برای آنها تداعی کند.

پیاده روی و انجام فعالیتهای ورزشی

انجام ورزش های هوازی کمک زیادی به شادابی سالمندان میکند.ورزش های هوازی حجم زیادی از اکسیژن

را وارد ریه ها کرده و باعث نشاط میشود.بنابراین اگر سالمند شما از سلامت جسمی برخوردار است حتما

او را به ورزش کردن تشویق کنید و همچنین می توانید او را به پیوستن به جمع سالمندانی که در پارک

ورزش میکنند ترغیب کنید.اگر سالمند شما شرایط خوبی ندارد می توانید با مشورت پزشک نوعی ورزش

برایش تنظیم کنید

برای سالمندان جشن بگیرید

سالمندان اغلب در مراسم خاکسپاری شرکت میکنند.کوتاه بودن زندگی در ذهن آنها مانند جشن گرفتن

لحظاتی که گذرانده اند اهمیت دارد و بنابراین از جشن تولد، سالگرد و جشن هایی از این قبیل استقبال

میکنند.همچنین در زمان شام یک فرد میتواند به نمایندگی از همه اعضا از حضور آنها قدردانی کرده و به

افتخار آنها جشن بگیرند.به خاطر الگو بودن آنها و درسهایی که به شما داده اند، برای کمک هایشان در

زندگی به شما از آنها قدردانی کنید.به هر دلیلی و در هر زمانی و در هر جایی برای آنها جشن بگیرید

و آنها را شاد نگه دارید.

در دسترس سالمندان باشید

سر زدن به سالمندان باعث شادی آنها میشود.حتی اگر شرایط کاری شما طوری است

که هر روز نمیتوانید به دیدن آنها بروید حتما با تلفن از حال آنها جویا شوید و آنها را خوشحال کنید.

دمانس یا زوال عقل در سالمندان

رشد جمعیت در تمام کشورها به سرعت در حال تغییر است لذا، اکنون شمار فزاینده ای از سالمندان ،

در تمام کشورهای جهان وجود دارد. بطوریکه جمعیت ۶۵ ساله های جهان از مرز ۶۰

میلیون گذشته است. افزایش سن بر فرایندهای شناختی و فراشناختی تاثیر قابل

ملاحظه ای می گذارد و احتمال وقوع نارسایی های شناختی را افزایش می دهد.

یکی از اختلالات شایعِ همراه با معلولیت شدید و پیشرونده در دوره ی سالمندی،

اختلال شناختی دمانس یا زوال عقل است. این افراد نیاز بسیار ویژه ای به

پرستار سالمند در منزل، برای انجام کارهای روزمره ی خود دارند.

دمانس اپیدمی جهانی است که نه تنها باعث ناتوانی افراد می شود، بلکه علاوه

بر افراد مبتلا به آن، بار سنگینی بر مراقبان و خانواده های آنها نیز تحمیل

می کند. دمانس یا زوال عقل در سالمندان یکی از مهمترین عوامل

ناتوانی و وابستگی افراد مسن در سراسر جهان است. از جمله  پیامد ها

و نشانه های این سندرم، اختلال در رفتار، تکلم، حافظه و ناتوانی در انجام کارهای

روزمره است. این سالمندان نیاز به مراقبت های جامع و کاملی دارند که

ضرورت وجود پرستار سالمند در منزل را بوجود می آورد. شایع ترین علامت

در مراحل اولیه زوال عقل، ضعیف شدن حافظه ی کوتاه مدت می باشد.

عوامل خطرساز افزایش دهنده ی دمانس عبارتند از: سن، سابقه ی

خانوادگی و جنس مونث. سالمندان مبتلا به دمانس علاوه بر اختلال در شناخت،

حافظه، زبان، اعمال دیداری و فضایی، آشفتگی رفتاری نیز دارند که شامل بی تابی،

بیقراری، سرگردانی، خشم، فریاد کشیدن، گسستگی اجتماعی و اختلال خواب است.

توهم و هذیان تقریبا در ۷۵% بیماران دمانس دیده می شود.

علائم بیماری دمانس

در مراحل اولیه علائمی چون اشکال در محاسبات، خستگی و تمایل به ترک

کار و اختلال مربوط به حافظه ی دور بروز پیدا می کند. با پیشرفته شدن بیماری

دمانس، فرد در انجام کارهای روزمره ی خود اختلال پیدا کرده و قادر به محافظت

از خود نمی باشد. در ۳۰-۲۰ درصد بیماران توهم (بخصوص در نوع آلزایمر)، در

۳۰ الی ۴۰ درصد بیماران هذیان (بخصوص هذیان پارانوئید، گزند وآسیب) و ۴۰

تا ۵۰ درصد افسردگی و اضطراب دربیماران مشاهده گردیده، البته در بعضی از

بیماران رفتارهای تهاجمی نیز دیده شده است.

​

آلزایمر، نوعی از دمانس

دمانس انواع گوناگونی دارد که عبارتند از: آلزایمر، دمانس عروقی، دمانس ناشی

از بیماری پیک، دمانس ناشی از بیماری هانتینگتون، دمانس ناشی از بیماری پارکینسون و … .

شایع ترین نوع دمانس، آلزایمر است، بطوریکه ۵۰ تا ۶۰ درصد از بیماران

دمانس را به خود اختصاص می دهد. حدود ۵ درصد افرادی که به سن ۶۵ سالگی

می رسند و ۱۵ تا ۲۵ درصد افراد بالای ۸۵ سال، دمانس از نوع آلزایمر را

تجربه می کنند. بررسی های عصبی از مغز این افراد نشان داده که بافت مغز

بصورت ادامه دار در حال کوچک شدن و صافی شیارهای مغز است. بیشترین

مناطق درگیر شونده ی مغز، دو بخش گیجگاه و آهیانه است. این نوع از دمانس

با شروع تدریجی و افت پیشرونده ی اعمال شناختی همراه است. این روند باعث

اختلال در حافظه ی این افراد می شود. آلزایمر در سالمندان باعث تغییرات شخصیتی،

افسردگی، وسواس و سوءظن می گردد. این بیماران به علت وقوع حملات خشم،

اعمال خشنی انجام می دهند که ممکن است باعث آسیب به خود و دیگران شوند.

مراقبت های مرتبط به دمانس

افراد مسن مبتلا به دمانس نیازهای زیادی دارند که می تواند به شرایط فعلی مربوط

بوده یا ارتباطی با آن نداشته باشد. بازتوانی یک فرایند پویاست، هدف آن، کمک به

افراد مبتلا به دمانس، به منظور حفظ و نگهداری سطح سلامت در حد مطلوب می باشد.

نگهداری از سالمند آلزایمری، به عنواننوعی از بیماری دمانس، نیازمند مهارت و

تخصص ویژه ای است. افراد خانواده ی این بیماران اغلب قادر به نگهداری و مراقبت از

آنها نیستند و پرستار نقش مهمی در ناتوانی جسمانی و روانی این بیماران دارد و در

واقع باعث برقراری یک ارتباط  درمانی و حمایتی با فرد و خانواده اش می شود.

پرستار معمولا بر توانایی و استعدادهای بیمار تاکید می کند؛ به طور مثال پرستار

سالمند آلزایمری، در هنگام برخورد با بیمار به دقت به صحبت های او گوش می دهد

وعلاوه بر تشویق او، در شادی و پیروزی او شرکت کرده و بیمار را به منظور تلاش در

بهبود درک از خود و توانایی مراقبت از خود تحسین می کند.

پرستار با توجه به توانایی ها و پیشرفت های سالمند مبتلا به دمانس آلزایمری،

اهداف و برنامه ی مراقبتی تنظیم می کند. این اهداف در حوزه هایی چون مقابله با

ناتوانی، مراقبت از خود، حرکت و انتقال، مراقبت از پوست و کنترل مثانه و روده تنظیم می گردد.

مراقبت های فرد محور برای سالمندان

دمانس یک ویژگی مرتبط به سن است که شیوع آن با بالا رفتن سنِ افراد مسن، بیشتر

می شود. بنابراین می توان این انتظار را داشت که تقاضای خدمات بازتوانی و پرستاری

برای این بیماران افزایش می یابد. مراقبت های فرد محور به عنوان یک روش مطلوب برای

سازمان دادن به خدمات، برای این سالمندان عنوان می شود. در این روش چهار موقعیت

درونی، باعث بهبود فردیت فرد سالمند می شود:

•  ارزش شخصی
  جایی که افراد مسن مبتلا به دمانس احساس می کنند برای دیگران مهم هستند.
•  احساس کارگزاری
  جایی که فرد مسن می داند که آزادی عمل و کار دارد.
• امید
  جایی که فرد احساس امنیت، اطمینان و راحتی دارد.
• اعتماد اجتماعی
  جایی که فرد می داند از لحاظ اجتماعی مورد پذیرش است.

پرستار سالمند در منزل با بهره گیری از این اصول می تواند، همیاری بیشتری از

سالمند خود دریافت کند و همچنین در یک مسیرِ متناسب با شأن سالمند، به بهبود

شو حفظ سلامتی بیمار کمک کند.

چگونگی رشد سالمندان در جهان

افزایش رشد جمعیت سالمندان در نقاط جهان متفاوت است. با پیشرفت مراقبت های بهداشتی،

تغذیه و فناوری، مردم عمری طولانی تر داشته و در نتیجه جمعیت پیر جهان رو به رشد می باشد.

همراهی این تغییر جمعیت با این امکانات، باور نکردنی بوده و اما ما با مجموعه ای از چالش های

جدید روبرو هستیم.

​

چگونه ما از سالمندان خود مراقبت کنیم؟

نویسندگان و محققان تفاوت های گسترده ای را در نحوه مشاهده جوامع در سراسر جهان و چگونگی

برخورد آنان با شهروندان سابق یا سالمندان بررسی می کنند. برخی افراد و گروه های سنی احترام

و ارزش افراد مسن خانواده و اطراف خود را می دانند، در حالی که برخی دیگر متاسفانه آنها را به

عنوان سالخورده و بی کفایت دیده و در برخورد با آنها از شوخی استفاده می کنند. در برخی از جوامع،

فرزندان از والدین خود در منزل مراقبت یا برای آنها از پرستار سالمند در منزل استفاده می کنند،

در دیگر جوامع یا فرهنگ ها، فرزندان والدین خود را در خانه هایی میسپارند که دیگران از آنها مراقبت کنند

و همچنین در برخی از فرهنگ ها افراد سالخورده خود را به عنوان یک بار و تخلیه منابع دیده و روش های

خشنتری را برای مراقبت های این بزرگان انتخاب می کنند. در اینجا یک نگاهی به نحوه برخورد مردم در

سراسر جهان با افراد مسن یا سالمند خود خواهیم کرد.

پس فقط چه کسی سالخورده یا سالمند است؟

سازمان ملل متحد آغاز سالمندی را از ۶۰ سالگی گفته و در اکتبر هر سال، روز جهانی افراد سالمند 

را جشن می گیرند تا از بهارهای طولانی این افراد جامعه قدردانی نمایند. بر طبق تحقیقات، ارزش درک

شده سالمندان یک فاکتور مهم در تعیین تکریم آنهاست که تابع اینکه چه کسی و در چه زمانی سالمند

بوده، میتواند باشد. در ایالات متحده یک شهروند ارشد یا سالمند به عنوان یک فرد ۶۵ ساله تعریف شده

است. در گینه نو، هر کسی که در سن ۵۰ سالگی باشد، لوبن یا یک سالمند در نظر گرفته می شود.

در ایران نیز طبق آمار افراد بالای ۶۰ سال از سالمندان جامعه بشمار می آیند. در واقع این دوره سوم از

زندگی در جامعه ما، امید به زندگی تا سن ۸۰ سالگی وجود دارد. برخی از سالمندان در این دوران با دارا

بودن امکانات و سلامتی تمایل به استراحت دارند. برخی دیگر از سالخوردگان به علت احتیاجات مالی، تمایل

به کار یا ادامه کار خود داشته و از کار افتادگی را قبول نخواهند کرد. سالمندان دیگری هم بعلت بیماریها

و از کار افتادگی در منزل یا مراکز درمانی و گاهی خانه سالمندان بسر می برند.

امروزه با پیشرفت زندگی های شهری و شرایط فرزندان و والدین، پرستار سالمند در منزل گزینه مناسبی

برای فرزندان و هم خود سالمندان در محیط خانه و خانواده خویش است.

سالمندان کجا زندگی میکنند؟

نحوه تربیت فرزندان، درواقع چگونگی زندگی سالمندان را در آسیا شکل میدهد. حدود سه چهارم والدین

ژاپنی سالخورده با فرزندان بزرگسال خود زندگی می کنند، یک الگوی تکراری در کره و چین است. قانون

حقوق سالمندان چینی مجاز است که فرزندان به طور مرتب از والدین خود مراقبت کنند، مهم نیست که

چقدر دور از آنها زندگی می کنند. اگر فرزندان راضی نباشند، ممکن است با جریمه یا زندان با محدوده زمانی

مواجه شوند. یک شهروند سابق چینی به بی بی سی گفت: “ما فرزندان خود را برای مراقبت از ما،

در زمانی که ما پیر می شویم افزایش می دهیم.”

در برخی از کشورها، گذراندن وقت با افراد مسن ارزشمند است همچنین فرزندان بزرگسال با والدین

سالخورده خود ارتباط بیشتری برقرار کنند. در هند و نپال، این سنت طولانی مدت وجود داشته که یک

زوج تازه با خانواده ی داماد، در چارچوب “پاتریلوکال” زندگی می کنند. اما طبق نظرسنجی توسعه انسانی

هند در دانشگاه مریلند، تغییر نیروهای اقتصادی تغییر الگوهای زندگی است. فرزندان به عنوان بخشی

از کشور در حال توسعه، صدها مایل دور از والدین خود حرکت می کنند. دولت های هند و نپال با توسعۀ

برنامه های دولتی مراقبت از سالمندان به این مسئله می پردازند.

چطور مردم افراد مسن خود را توصیف می کنند؟

نگرش فرهنگی نسبت به سالمندان اغلب در زبان آن منعکس می شود. پسوندهای معروف مانند “جی”

در هندی، سخنرانان را قادر می سازند تا سطح بالایی از احترام به افراد مهم مانند Mahatma Gandhi،

که اغلب به Gandhiji اشاره می شود، اضافه شود. کلمه “mzee” در Kiswahili – که در بسیاری از نقاط

آفریقا صحبت می شود، اصطلاحی از سخنرانی جوانترهاست تا سطح بالایی از احترام به بزرگان را بیان

کنند. کلمه ” kūpuna” به معنی “بزرگان” به دانش، تجربه و تخصص دلالت دارد.

در ژاپن، پسوند “سان” اغلب برای بزرگان استفاده شده و نشان دهنده احترام عمیق کشور برای این

افراد مسن است. ژاپنی ها نیز ۶۰ سالگی را به عنوان یک رویداد بزرگ می بینند. “Kanreki” به عنوان

جشن گذر از سنی به سن بالاتر نامیده می شود.

چه غذاهایی سالمندان میخورند؟

در سراسر جهان، تعدادی غذاهای خاص برای سالمندان در نظر گرفته و سرو میشود. با ورود به دوره سالمندی

و افزایش سن، سالمندان با کاهش اشتها وسوء تغذیه روبرو خواهند شد. اهمیت تغذیه برای سالمندان در

جوامع باعث شده تا خانواده یا پرستار سالمند برای پیشگیری از بیماریها اقدامات لازم را در نظر بگیرند.

آیا افراد مسن دارای قدرت ویژه ای هستند؟

بسیاری از افراد بخاطر مهارت های تخصصی سالمندان به آنان احترام میگذارند. پدر بزرگ و مادر بزرگ ها،

دانش و مهارت منحصر به فرد و تجربه چندین ساله خاص خود را دارند. جوامع غربی از تجربیات مرتبط به سن

افراد قدردانی می کنند. جوامع خاصی معتقدند سالمندان دارای توانایی های جادویی اند.

پایان زندگی چطور است؟

تصمیمات پایان زندگی به شدت در سراسر فرهنگ ها متفاوت است. برخی از جوامع هر کاری را که ممکن

است سالمندان خود را زنده نگه دارند، انجام می دهند؛ گروه های دیگر اعضای قدیمی و ضعیف را به عنوان

یک بار در نظر می گیرند و گاهی پایان دادن به زندگی آنها را تشدید میکنند.

به نظر می رسد که جزیره یونانی Ikaria در حال گسترش سحر و جادو در خود است. ساکنین این جزایر

مدیترانه ای کوچک، چهار برابر بیشتر از همتایان آمریکایی خود برای زندگی ۹۰ ساله هستند و بعد از اینکه

با تشخیص سرطان یا بیماری قلبی عروقی، به طور متوسط هشت تا ده سال دیگر زندگی می کنند. ساکنان

آن عجله ای در زندگی نداشته و پیر می شوند. خوردن زیتون های Kalamata، نوشیدن چای کوه و شنا در

آب کریستال، پاسخ به طول عمر افراد این جزیره در الگوهای غذایی و سبک زندگی آرام است، اما هیچ کس

نمی تواند به طور قطع سحر و جادو در پشت این جزیره را توضیح دهد.