۱. کاهش حواس پنجگانه:تضعیف حواس پنجگانه و تضعیف در کارایی اندامها باعث
بروز اتفاقات زیادی میشود که ممکن است زندگی سالمند را
کاملا به هم بریزد، زیرا واکنشهای انسان در مواجهه با خطر
وابسته به کارکرد سریع و خوب این حواس است، مثلا اگر
آتشسوزی در اتاق مجاور رخ دهد، حس بویایی است که به کمک
ما میآید. در مرکز توانبخشی و نگهداری سالمندان پرستاران ما
همواره حواسشان به این پیشامدهای احتمالی هست.
زمانی که در خیابان قصد داریم از میان ماشینها عبور کنیم باید
ماشینها را ببینیم و متناسب با سرعت آنها عکسالعمل نشان دهیم
یا باید صدای آژیر خطر را بشنویم تا از مهلکه بگریزیم. متاسفانه
این حواس در سالمند ضعیف هستند و تاخیر زیادی در واکنش آنها
به خطر مشاهده میشود که زمان طلایی برای حفظ سلامت را از بین میبرد.
مساله مهمتر بعدی این است که سالمند توان بدنی کافی و سرعت
عمل لازم را هم ندارد، زیرا حفظ تعادل نیز به هم خورده و نخاع
و اعصاب محیطی درست کار نمیکنند؛ بنابراین با چند اختلال در
دوران سالمندی مواجه هستیم که مراقبت بیشتر از آنها را میطلبد.
شاید در شرایط ناگوار یک جوان بتواند حتی با چشمان بسته بدود،
اما یک سالمند با چشمان باز نتواند حتی چند قدم بردارد.
لازم به یادآوری است که سالمندان دچار بیماریهای قلبی-ریوی و
فشار خون بالا هستند که همین بیماریها نیز سرعت پاسخدهی سالمند
را به حوادث کاهش میدهد. یکی از مهمترین عوامل برای پاسخدهی،
فعال شدن سیستم سمپاتیک و هورمونهای محرک مانند اپینفرین و
نوراپی نفرین است. این هورمونها باعث بالارفتن ضربان قلب، فعال
شدن مغز و افزایش قدرت تصمیمگیری میشوند تا سرعت عمل و واکنش
در برابر خطر بالا برود.
نکته مهم دیگر داروهایی هستند که بیشتر سالمندان از آنها استفاده میکنند.
بعضی از داروها باعث بیحالی و حتی کرختی سالمند میشوند. سالمندانی
که از چنین داروهایی استفاده میکنند نباید رانندگی کنند یا کارهای حساسی
که نیاز به دقت زیاد دارد، انجام دهند، حتی هنگام بالا و پایین رفتن از پله
نیز باید دقت کنند.
مصرف مواد مخدر مانند مورفین و… که بهعنوان ضددرد استفاده میشود،
باعث کاهش سرعت عکسالعمل در مقابل حوادث میشود.
۶. بیماریهای مفصلی و استخوانی
دست و پای سالمندان به مرور در اثر بیماریهای مفصلی و مشکلات استخوانی
-عضلانی دچار درد میشود. معمولا حجم عضلات آنها نیز کاهش مییابد و
قدرت جوانیشان را از دست میدهند. بعضی از سالمندان نیز قبل از دوره سالمندی
دچار شکستگی و پوکی استخوان میشوند. این عوامل باعث کاهش حرکت
این افراد میشود و از طرفی استخوانهایشان را مستعد شکستگی میکند در
نتیجه سالمند در جایی که نیاز به واکنش سریع است، نمیتواند واکنش و
حرکت به موقعی داشته باشد.
تعداد سالمندانی که وزن بالایی دارند، زیاد است. وزن بالا باعث میشود
در شرایط نامناسب جابهجایی آنها امکانپذیر نباشد. حتی نگهداری از
سالمندان با وزن بالا به مراتب دشوارتر از سالمندان با وزن متعادل است.
لجبازی و همکاری نکردن سالمند با دیگران کار را در مواجهه با حادثه
مشکل میکند. گرچه این مشکل زیاد شایع نیست، ولی خانوادههایی که از
چنین سالمندانی مراقبت میکنند زندگی پرفراز و نشیبی دارند. در مواقعی
که زوال عقل یا مشکلات روانی وجود دارد، مراقبت بسیار دشوارتر میشود،
زیرا این افراد، بهخصوص کسانی که دچار ناتوانیهای عقلانی هستند
درک درستی از خطر ندارند.
از همه موارد توضیح داده شده، میتوان اینگونه استنباط کرد که سالمند فردی
با محدودیت زیاد از نظر انجام کار، درک خطر، شروع پاسخ و به اتمام رساندن
پاسخ است. سالمندان مانند کودکان به مراقبت نیاز دارند.
البته سالمندانی هم وجود دارند که از همسر بیمار یا حتی کودکان مراقبت میکنند
و بسیار هم سرحال هستند، ولی ما فرض را بر این میگذاریم که سالمندان توانایی
مراقبت از خود را ندارند، حتی اگر در زندگی روزمره بتوانند از خود مراقبت کنند،
باز هم قدرت واکنش سریع را در مقابل حوادث ندارند پس باید اینگونه در نظر
بگیریم که چگونه میتوانیم از سالمندان مراقبت کنیم و چه برنامهریزیهایی
برای ایمن نگه داشتن آنها باید داشته باشیم.
بسیاری از حوادث ناگوار سالمندان و دردسرهای بعد آن از
حمام آغاز میشود. حمام محیط چندان ایمنی نیست و حتما باید
آن را ایمنسازی و نکاتی را در این مورد رعایت کرد. همه خانوادههایی
که سالمند دارند، بهتر است به این ۸ نکته توجه کنند:
۱. درجه پکیج یا سیستم گرمایشی را طوری تنظیم کنید که آب
بیش از حد داغ نشود. گاهی داغی زیاد آب، باعث سوختگی بدن
سالمند میشود. سالمندان به دلیل کاهش حس عصبی ممکن است
متوجه داغی بیش از حد آب نباشند یا سرعت عکسالعملشان برای
کنار رفتن از زیر دوش آب داغ آهسته باشد. گاهی هم دیده شده سالمند
دچار کاهش هوشیاری میشود و مدتها زیر دوش میماند. این مساله
بسیار جدی است و اگر آب داغ باشد منجر به سوختگیهای شدید پوست
خواهد شد.
۲. بهتر است سالمندانی که دچار ناتوانی هستند با یکی از نزدیک بهعنوان
کمک، حمام بروند، بهخصوص سالمندانی که دچار کاهش هوشیاری و زوال
عقل هستند یا داروهایی مصرف میکنند که باعث کسلی، بیخوابی و کاهش
تمرکز حواس میشود. حتی در صورتیکه سالمند اجازه میدهد، بهتر است
خودتان وظیفه شستشوی بدن او را برعهده بگیرید.
۳. محیط حمام را ایمن کنید. هرگز سالمند را تنها داخل وان حمام قرار ندهید.
سکتههای مغزی یا قلبی یا اختلالات هوشیاری ممکن است باعث خفه شدن آنها
در وان حمام شود. در مرکز توانبخشی و نگهداری سالمندان پرستاران محیط ایمنی
را برای حمام سالمندان آماده میکنند.
۴. سطح حمام لیز است بنابراین برای جلوگیری از لیز خوردن سالمند، حتما
دستگیرههایی در اطراف حمام بگذارید تا سالمند با کمک آنها در حمام قدم بردارد.
استفاده از دمپایی با کف زبر و دندانهدار نیز باعث جلوگیری از سقوط سالمند
میشود. گاهی صابون کنارههای دیوار یا اطراف کاشی و درون درزهای حمام باقی
میماند و سطح ناایمن و لیزی ایجاد میکند، به این مساله دقت کنید و همیشه
کف حمام را تمیز نگه دارید.
۵. حمامهایی که دارای پله و وان هستند، بسیار خطرناکاند؛ پله بهدلیل بالا و
پایین رفتن از آن و وان از این نظر که سالمند ممکن است از لبه آن به جای صندلی
استفاده کند. اگر حذف این دو امکانپذیر نیست، صندلی داخل حمام بگذارید.
۶. به سالمندان توصیه کنید هرگز در را از داخل حمام قفل نکنند. این کار بسیار
خطرناک است و ممکن است در مواقعی که اتفاقی میافتد، کمکرسانی با تاخیر
مواجه شود. باز کردن قفل زمان زیادی لازم دارد.
۷. هنگامی که سالمند تنها داخل حمام است، هرازچندگاهی به صدای دوش و
صدای داخل حمام توجه کنید. صدای ثابت و مدام با یک یک روند دوش ممکن
است به این معنا باشد که سالمند از آن استفاده نمیکند و شاید اتفاقی افتاده است.
۸. روزی که سالمند قرار است استحمام کند، در خانه بمانید.
اتفاق میافتد. از آنجایی که قصد ما از ازدواجکردن تشکیل یک خانواده بوده
و قرار است در زیر سایه این خانواده فرزندی به وجود بیاید و رشد کند،
باید در انتخاب فردی که قرار است با او تشکیل زندگی بدهیم، بسیار دقیق
و نکتهسنجانه عمل کنیم؛ مثلا در یک مورد، خانمی بعد از چندین سال ازدواج
به بنده مراجعه کرده بود و خواستار جدایی بود، به این دلیل که صاحب
فرزندی شده بود که این فرزند دچار نقص عقلی بود و این مسئله را از
پدر خود به ارث برده بود و خود این خانم عنوان میکرد که در زمان
آشناییاش این نقص را میدانسته و صرفا از روی علاقه با این آقا ازدواج کرده
است. خیلی از افراد بهدلیل غالبشدن هیجانهایی در زمان آشنایی، قادر
به تصمیمگیری درست نیستند و بسیاری از خطا و ایرادهایی که وجود
دارد و بعدا ممکن است در زندگی زناشویی مشکلساز شود، نمیبینند
و تمایل دارند که از فرد مورد علاقه خود ایدهآلسازی کنند. کمکگرفتن
از یک مشاور پیش از ازدواج، این خاصیت را دارد مواردی را که ممکن
است در زندگی آن دو نفر باعث ایجاد بحران شود، شناسایی کند.
در چه مرحلهای از آشنایی دو طرف، باید مشاوره پیش از ازدواج اتفاق بیفتد؟
مشاوره پیش از ازدواج هم در زمان آشنایی دو نفر با هم و هم بعد از مرحله
خواستگاری اتفاق میافتد. به این صورت که ممکن است دو نفر قبل از انجام
مراحل رسمی خواستگاری و بهواسطه آشناییای که با یکدیگر دارند، احساس
کنند به هم علاقهمند شدهاند و مایل هستند، نزد یک مشاور بروند و میزان
تناسب همدیگر برای امر ازدواج را بسنجند یا اینکه بعد از مراسم خواستگاری
و تصمیم قطعی برای ازدواج، این مشاوره انجام شود. فرایند مشاوره در هر
دو شکل، هیچ تفاوتی ندارد و یک فرایند معمول در همه این مراحل اتفاق میافتد.
در این نوع پانسمان پس از شستشوی زخم و استفاده از داروی مناسب روی آن پوشانده نمی شود.
پانسمان بسته
در این نوع پانسمان پس از اقدامات اولیه روی آن توسط گاز استریل و باند بسته می شود.
زخم های مزمن از طریق مراحل طبیعی التیام، پیشرفت نمی کنند و به شیوه منظم و به موقع قابل درمان نیستند.
مراحل التیام زخم شامل چه مواردی می شود؟
التیام زخم یک فرآیند پویا و پیچیده بازسازی بافت و پیشرفت رشد از طریق چهار مرحله مختلف انجام می پذیرد.
۱)مرحله انعقاد و هموستاز (بلافاصله پس از آسیب)،
۲)فاز التهابی، (بلافاصله پس از آسیب به بافت) که طی آن تورم اتفاق می افتد
۳)دوره تکثیر، که در آن بافت ها و رگ های خونی جدید شکل می گیرد
۴)مرحله بلوغ، که در آن بازسازی بافت های جدید صورت می گیرد.
این فازها به شیوه ای مرتب با هم پوشانی وحالت ابشاری و پی در پی به خوبی به یکدیگر مرتبط می شوند.
ارتقاء این فازها تا حد زیادی بستگی به نوع زخم و شرایط پاتولوژیک آن و نوع مواد پوششی دارد.
ایا پیشرفت تکنولوژی تاثیری در زخم و درمان ان داشته است؟
با پیشرفت تکنولوژی، در حال حاضر، انواع مختلف مواد پانسمان برای انواع زخم ها موجودند. اما انتخاب یک ماده برای یک زخم خاص برای رسیدن به بهبود سریع مهم است.
با توجه به اینکه نقایص و سندرمهای مورد بررسی در خانوادههایی که
هیچ سابقهای ندارند، نیز به میزان کافی دیده میشود بنابراین توصیه میشود
همه خانمها در هر سنی، تست های غربالگری را انجام دهند.
غربالگری مرحله اول (غربالگری سه ماهه اول)
زمان انجام غربالگری سه ماهه اول از ۱۱ هفته تا ۱۳ هفته و۶ روز
میباشد که احتمال خطر سندرم داون (تریزومی ۲۱) (تریزومی۱۳)
و تریزومی (۱۸) را مشخص میکند.
شامل یک آزمایش خون بهعلاوه یک سونوگرافی برای بررسی ضخامت
پشت گردن (سونوگرافی ان تی) و وجود استخوان بینی (ان بی) میباشد.
درباره سونوگرافی ان تی (NT)
روش انجام آن مثل سونوگرافی های معمولی از روی شکم میباشد، اما
در سونوگرافی ان تی، با روش دقیق و خاصی با بزرگنمایی ضخامت
پشت گردن جنین و وجود استخوان بینی بررسی میشود، خطایی در
اندازهگیری عدد ان تی میتواند نتیجه غربالگری را تغییر دهد.
عدد ان تی (ضخامت پشت گردن) در جنینهای مبتلا به سندرم داون، افزایش نشان میدهد.
دیده شدن استخوان بینی، نشانه خوبی است، اما مشاهده نشدن آن نیاز
به پیگیری مجدد در هفتههای آینده دارد.
اگر آزمایشات هیچ مشکلی نداشته باشد، اما عدد ان تی بالاتر از حد
مشخص است، آزمایشات تکمیلی دیگر و یا آمنیوسنتز نیاز میباشد.
تمام زنان (در هر سنی) علاوه بر سونوگرافی مرحله اول (ان تی) نیاز
به انجام سونوگرافی مرحله دوم (آنومالی اسکن) دارند.
نتیجه غربالگری مرحله اول
نتیجه غربالگری مرحله اول حاملگی به صورت برآوردی از آزمایشات
و نتیجه سونوگرافی، سن مادر گزارش میشود و این نتیجه به ما میگوید
که آیا لازم است مادر تستهای تشخیصی دیگر انجام دهد یا خیر.